بررسی پرتوزایی طبیعی در سنگهای آذرین و برآورد خطر ابتلا به سرطان در طول عمر ناشی از پرتو های گاما در محلات، ایران

مقدار پرتوهای یونساز طبیعی در محیط زیست بستگی به نوع خاک، سنگ و شرایط جغرافیایی دارد. منطقه آب گرم محلات هرساله مورد بازدید زیادی ازگردشگران قرار می گیرد و تعیین میزان پرتوزایی محیطی آن و خطر ابتلا به سرطان در طول عمر از اهمیت زیادی برخوردار است.
در این پژوهش تعداد 24 نمونه از سنگ های آذرین و تراورتن از محدوده ای به وسعت 300 هکتار و چهار نمونه آب از منطقه چشمه های آب گرم محلات تهیه گردید. فعالیت ویژه هسته های پرتوزا با استفاده از روش طیف نگاری پرتو های گاما با بکارگیری آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی ((HPGe با بازده نسبی30% تعیین گردید.
شاخص های خطرپذیری داخلی و خارجی برای نمونه های آذرین، آب و دو نمونه تراورتن در محدوده 00/0 تا 71/0 تغییر می کند و برای دو نمونه تراورتن از 17/8 تا 50/ 22 بدست آمد. مقدار میانگین دز معادل دریافتی توسط غدد مهم بدن انسان برای سنگ های آذرین و تراورتن به ترتیب برابر 36/0 و 20/0 برحسب mSv/y به دست آمد. مقدار میانگین خطر ابتلا به سرطان در طول عمر (ELCR) برای نمونه های آذرین و تراورتن به استثنای دو نمونه به ترتیب برابر 3-10×23/0 و 3-10×12/0 محاسبه گردید. حداکثر مقدار مجاز و میانگین جهانی به ترتیب 3-10 و 3-10×29/0 می باشد.
نتایج این پژوهش نشان می دهد که شاخص های خطر پذیری و خطر ابتلا به سرطان برای نواحی دربرگیرنده ماگما ها کمتر از یک و میانگین جهانی می باشند بنابراین خطری سلامتی افراد را تهدید نمی کند. تنها در اطراف دهانه چشمه ها بدلیل رسوب نمک های رادیوم مقدار پرتوزایی از حد مجاز بیشتر می باشد.