مروری بر شاخص های تعیین مزاج دماغ در پزشکی ایرانی

در پزشکی ایرانی مجموع خصوصیات فیزیکی، فیزیولوژیکی و روانی اختصاصی افراد تحت عنوان مزاج عام و نشانه های اختصاصی اعضا تحت عنوان مزاج عضو شناخته می شود. انواع مزاج ها شامل 9 گروه بوده و هر فرد به تناسب غلبه کیفیت خاص در یکی از این گروه ها جای می گیرد. تعیین مزاج عام و اعضای مهم بدن مانند مغز، کبد و قلب جهت تنظیم دستورات بهداشتی درمانی هر فرد ضروری است. هدف از این مطالعه بررسی و جمع بندی دیدگاه های منابع مکتوب پزشکی ایرانی در مورد نشانه های تشخیصی مزاج دماغ می باشد.
جهت انجام این مطالعه مروری با استفاده از کلید واژه های مزاج، دماغ، Mizaj، Temperament، Brain در پایگاه های علمی معتبر از جملهPubMed، Scopus ،SienceDirect وMagiran و همچنین کتب مرجع پزشکی ایرانی، مطالب مربوط به مزاج دماغ مورد بررسی و جمع بندی قرار گرفت.
از 181 مقاله یافت شده 170 مقاله مربوط به دیدگاه های روانشناسی در مورد تیپ های شخصیتی بود و تعداد اندکی به مزاج مد نظر پزشکی ایرانی پرداخته بودند. مقاله ای که مستقلا به شاخص های مزاج دماغ پرداخته باشد یافت نشد. در کتب مورد مطالعه نشانه های مختلفی جهت تعیین مزاج دماغ ذکر شده ولی به نحوه بررسی دقیق و وزن آنها در تعیین مزاج اشاره نشده بود. وضعیت ملمس و موی سر، وضعیت خواب و بیداری، میزان ترشحات بینی و عملکرد های روانی وجه مشترک شاخص های مد نظر منابع مختلف بودند.
با توجه به یافته های این پژوهش انجام مطالعات بالینی جهت تعیین میزان و شدت ارتباط نشانه های تشخیصی مزاج دماغ با مزاج تعیین شده توسط متخصصین پزشکی ایرانی پیشنهاد می گردد.