تاثیر پرتودهی اشعه گاما بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی Thymus vulgaris L

آویشن باغی (.Thymus vulgaris L) متعلق به تیره نعناعیان، دارای سابقه دیرینه به عنوان مقوی، ضد نفخ، ضد اسپاسم، ضدالتهاب، ضد سرفه و خلط آور در درمان سرماخوردگی و سایر عفونت ها می باشد از آنجایی که استفاده از فناوری هسته ای، جهت افزایش کمیت و کیفیت مواد موثره گیاهان، از روش های علمی نوین می باشد، این تحقیق برای بررسی اثر اشعه گاما بر صفات مورفولوژی و فیتوشیمیایی گیاه آویشن باغی به صورت آزمایشی و در قالب طرح کاملا تصادفی چند مشاهده ای اجرا گردید. تیمارهای به کار برده شامل: پرتوهای صفر، 100، 200، 300 گری در نظر گرفته شد اسانس گیری نمونه با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) و آنالیز مواد موثره اسانس با استفاده از دستگاه GC/MS آنالیز گردید. نتایج نشان داد که کاربرد اشعه گاما تاثیر معنی داری بر روی صفات گیاه داشت. درصد اسانس پیکره رویشی آویشن باغی طی پرتودهی در شدت 100 گری اشعه گاما افزایش یافته است. بنابراین بیش ترین میانگین اسانس با 81/2 درصد در تیمار 100 گری و کم ترین میزان آن با 52/1 درصد در تیمار 300 گری و اینکه در تیمار 200 و 300 گری اشعه گاما تاثیر بهتری در میزان عملکرد نیز نشان داد. در حالی که طی تجزیه اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی بیشترین میزان تیمول و کارواکرول در شدت 300 گری مشاهده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد استفاده از پرتو گاما می تواند در زمینه دستیابی به شاخص های رشدی وارتقای کیفی و کمی مواد موثره گیاه موثر باشد.