اثر پاکلوبوترازول بر میزان توزیع مجدد مواد فتوسنتزی به دانه سه رقم گندم (Triticum aestivum L.) در شرایط تنش گرما

به منظور بررسی اثر تنظیم کننده رشد گیاهی پاکلوبوترازول در شرایط مطلوب و تنش گرمای پایان فصل بر میزان توزیع مجدد مواد فتوسنتزی به دانه سه رقم گندم، دو آزمایش جداگانه به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار در منطقه دزفول در سال زراعی 93-1392 انجام شد. آزمایش اول شامل کاشت ارقام گندم (استار، ویریناک و چمران) در تاریخ کشت توصیه شده (اول آذرماه) بود و به منظور مصادف شدن مراحل فنولوژیکی رشد گیاه بعد از گرده افشانی با تنش گرمای پایان فصل، تاریخ کشت در آزمایش دیگر، اول بهمن ماه در نظر گرفته شد. در هر آزمایش، چهار سطح پاکلوبوترازول شامل صفر، 50 ، 100 و 150 میلی گرم در لیتر به عنوان کرت های اصلی و سه رقم گندم نان شامل استار، ویریناک و چمران به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که مصرف پاکلوبوترازول باعث افزایش معنی دار میزان توزیع مجدد مواد ذخیره ای و فتوسنتز جاری ارقام گندم در هر دو شرایط مطلوب و تنش گرمای پایان فصل گردید. تنش گرما، میزان توزیع مجدد و میزان فتوسنتز جاری را به ترتیب حدود 12 و 31 درصد کاهش داد. میانگین سهم توزیع مجدد ارقام گندم در شرایط تنش گرما نسبت به شرایط مطلوب، 17 درصد افزایش یافت. بیش ترین و کم ترین میزان سهم توزیع مجدد در شرایط تنش گرما نسبت به شرایط مطلوب به ترتیب به رقم دیررس استار و زودرس ویریناک اختصاص داشت. در این تحقیق، اثر مثبت مصرف پاکلوبوترازول بر شیب تغییرات میزان عملکرد دانه در شرایط تنش گرمای پایان فصل نسبت به شرایط مطلوب بیش تر بود، به طوری که میانگین افزایش عملکرد دانه تیمارهای کاربرد پاکلوبوترازول در ارقام گندم مورد مطالعه نسبت به تیمار شاهد (عدم مصرف پاکلوبوترازول) ، در شرایط مطلوب حدود 17 درصد و در شرایط تنش گرمای پایان فصل، حدود 23 درصد بود.