کاربرد قاعده الواحد در علم اصول در اندیشه شهید صدر

تعامل متقابل میان فلسفه و اصول فقه، به عنوان دو علم مهم و محوری در حوزه علوم اسلامی، موجب آثار فراوانی بوده است. قاعده الواحد جزء قواعد فلسفی است که کاربرد فراوانی در مسائل اصولی دارد. مهم ترین برهان بر اثبات آن، قاعده سنخیت بین علت و معلول است. اگر از یک واحد حقیقی بدون کثرت معلول های گوناگون صادر شود، باید در ذات آن علت، جهت کثرت باشد تا سنخیت میان علت و معلول از بین نرود در حالی که واحد حقیقی مفروض هیچ گونه جهت کثرت ندارد. قاعده الواحد کاربردهای فراوانی در مباحث اصولی دارد. نوشتار حاضر به تحلیل و بررسی ده کاربرد این قاعده در مسائل اصولی در اندیشه شهید صدر پرداخته است: کاربرد اول: اثبات وجود موضوع برای هر علم؛ کاربرد دوم: استعمال لفظ در بیش از یک معنا؛ کاربرد سوم: تصویر وضع عام و موضوع له خاص؛ کاربرد چهارم: تصویر جامع میان افراد صحیح در مسئله صحیح و اعم؛ کاربرد پنجم: تصویر جامع میان افراد صحیح و فاسد در مسئله صحیح و اعم؛ کاربرد ششم: تحلیل وجوب تخییری در متباینات؛ کاربرد هفتم: تحلیل وجوب تخییری در اقل و اکثر؛ کاربرد هشتم: تعریف مفهوم؛ کاربرد نهم: اثبات مفهوم؛ کاربرد دهم: مسئله تجری.