بررسی تاثیر انقلاب سفید بر تولد گفتمان اسلام انقلابی در دوره فترت (اردیبهشت1340 مهر1342)

در ادبیات سیاسی، «دوره فترت»، فاصله زمانی بین انحلال یک مجلس و برآمدن مجلس بعدی را گویند؛ که در تاریخ قانون گذاری ایران از 1285 تا 1342 هجری شمسی، پنج دوره از آن رخ داد. در این مقاله، فاصله زمانی بین انحلال مجلس در اردیبهشت 1340 تا مهر 1342 دوره فترت پنجم قلمداد شده است. از همین روی بررسی نقش اقدامات قانون گذارانه شاه در غیاب مجلس شورای ملی (13421340) و نحوه برآمدن گفتمان اسلام انقلابی طی دوره فترت پنجم، هدف اصلی مقاله حاضر است.
پرسشی که در این رابطه، مطرح می شود، آن است که نشانه های مفصل بندی شده در انقلاب سفید شاه چگونه در غیاب مجلس شورای ملی، مرزهای تفکر دینی حاکم بر جامعه را تهدید کرد؛ به گونه ای که موجب برآمدن گفتمان اسلام انقلابی گردید؟ در پاسخ به این پرسش تلاش می گردد با بررسی تاثیر لوایح شش گانه انقلاب سفید بر جامعه، این فرضیه به آزمون گذاشته شود که اصول شش گانه این انقلاب در غیاب مجلس شورای ملی و رقبای سیاسی هم چون حزب توده و جبهه ملی، مرزهای گفتمان مذهبی حاضر در جامعه را تهدید نمود؛ امری که درنهایت، به سیاسی شدن گفتمان اسلام انقلابی در تقابل با گفتمان سلطانیستی حاکم و تمایل آن برای به دست آوردن قدرت، جهت حفظ خود انجامید.