تحول تاریخی چارچوب های تجارت از ترتیبات قراردادی به شرکت های تجاری

مضاربه شیوه ای قدیمی برای تجارت و تامین مالی بوده است. مطالعات تاریخی و تطبیقی نشان می دهد که «مضاربه» و عملیات تجاری مشابهی که بعد ها در اروپا با عنوان «کامندا» شکل گرفت، در طول تاریخ تجارت از اهمیت بالایی برخوردار بوده و نقش مهمی در تجارت زمینی و دریایی در سده های میانی داشته است. از قرن شانزدهم میلادی و هم زمان با ورود شرکت به عرصه تجارت، به تدریج از اهمیت کامندا در غرب کاسته شد و شرکت تجاری جای آن را گرفت، اما مضاربه در خاورمیانه به شکل سابق به حیات خود ادامه داد و نتوانست با تحولات جدید تجارت هماهنگ شود. در این تحقیق، ضمن مطالعه جایگاه و سیر تاریخی ترتیبات اقتصادی قراردادی (به ویژه مضاربه در خاورمیانه و کامندا در غرب) و تحول ناشی از ظهور بنگاه های اقتصادی دارای شخصیت حقوقی در عرصه تجارت، خواهیم دید که مانع عمده تاسیس و بهره برداری از قالب شرکت تجاری در حقوق اسلامی تا مدت ها پس از به کارگیری عملی آن، شناسایی نشدن شخصیت حقوقی بوده است.