تعیین شاخص های انتخاب مناسب برای اصلاح عملکرد دانه در زیره سبز (Cuminum cyminum L.)

برای اصلاح صفات پیچیده ای مانند عملکرد، یکی از موثرترین روش ها در گزینش ژنوتیپ های مطلوب، استفاده از شاخص های انتخاب می باشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخص های مختلف انتخاب، 50 ژنوتیپ زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در یک آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 91-1390 در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص های انتخاب اسمیت-هیزل 1 و 2 و پسک-بیکر براساس هفت صفت ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد چتر، تعداد چترک، تعداد دانه در بوته، وزن بذر بوته و وزن اندام هوایی بوته در دو حالت، همراه با بذر و بدون بذر محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج پاسخ مستقیم و همبسته صفات نشان داد که ژنوتیپ های با تعداد دانه در بوته و تعداد شاخه فرعی بیشتر و ارتفاع کمتر از قابلیت عملکرد بالاتری برخوردار بودند. در شاخص اسمیت-هیزل 1 و 2 صفات تعداد شاخه فرعی و تعداد چترک بالاترین پاسخ را به انتخاب داشتند. در حالیکه در شاخص پسک-بیکر صفت تعداد چتر بهترین پاسخ را به انتخاب داشت. براساس نتایج بدست آمده، شاخص اسمیت-هیزل (همراه با بذر) بالاترین کارایی انتخاب را برای اصلاح عملکرد داشت و می تواند برای انتخاب ژنوتیپ های مناسب در برنامه های اصلاحی زیره سبز مورد استفاده قرارگیرد.