حفاظت رویشگاه گیاه دارویی Ferula ovina L با استفاده از روش مدل سازی رویشگاه پتانسیل (مدل پیشنهادی: تحلیل عاملی آشیان اکولوژیک)

محدود شدن رویشگاه ها و نزول جمعیت گونه ها به دلیل افزایش تخریب انسان در طبیعت، توجه بسیاری از محققان را به مدل سازی پراکنش گونه های گیاهی برانگیخته است. با توسعه تکنولوژی 3S (به عنوان مثال، GIS، RS و GPS) در سال های اخیر، مدل سازی رویشگاه های گیاهان دارویی در مقیاس بزرگ، تبدیل به یک کانون تحقیقات جدید شده است. در این پژوهش، با استفاده از مدل تحلیل عامل اکولوژیک (ENFA) رویشگاه گونه ی Ferula ovina Boiss. به عنوان گونه ای دارای ارزش دارویی صنعتی فراوان مدل سازی گردید؛ به این ترتیب که داده های حضور این گونه از 54 سایت در منطقه مطالعاتی (مراتع فریدون شهر استان اصفهان) به روش تصادفی- طبقه بندی جمع آوری و نقشه های متغیرهای محیطی مانند نقشه های توپوگرافی، اقلیمی و خاک به کمک روش های زمین آمار با قدرت تفکیک مکانی 90×90 متر تولید گردید و در نهایت نقشه ی رویشگاه بالقوه گونه ی F. Ovina ایجاد شد. بر طبق آنالیز ENFA، مهمترین عامل در تعیین رویشگاه پتانسیل کما فاکتور درصد رس خاک تعیین شد. پس از آن، رطوبت اشباع خاک و هدایت الکتریکی نسبت به سایر عوامل اهمیت بیشتری دارد و جهت شیب، بر پراکنش گونه تاثیر زیادی نداشت. مقادیر عوامل حاشیه گرایی و تخصص گرایی به ترتیب برابر 747/0و 1/712 نشان دهنده این است که گونه در رویشگاه های حاشیه ای دیده می شود. ارزیابی مدل با استفاده از دو روش ضرایب آماری کاپا (0/72) و اعتبارسنجی متقابل (89%) انجام شد که نشان دهنده دقت بالای مدل ENFA می باشد. نتایج این پژوهش برای مقاصد مدیریتی در توسعه پایدار اکوسیستم های مرتعی، حفاظت و احیای این اکوسیستم ها کاربرد دارد.