تاثیر عوامل فیزیوگرافیک بر تنوع زیستی گونه های گیاهی اکوسیستم بیابانی کاخک گناباد

در مدیریت اکوسیستم های مرتعی، تعیین عوامل موثر بر پراکنش گونه های گیاهی و تنوع گونه ای، به خصوص در مناطق بیابانی، بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش به منظور تعیین تاثیر عوامل فیزیوگرافیک بر تنوع زیستی گونه های گیاهی اکوسیستم بیابانی کاخک گناباد، در بهار سال 1393انجام شد. در این راستا، ابتدا با روی هم اندازی چهار نقشه شیب، جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاعی و سازندهای زمین شناسی، نقشه واحدهای کاری تهیه شد. سپس براساس ساختار، نحوه توزیع و حضور گونه های غالب، 4 تیپ همگن مشخص شده و 35 پلات در هر تیپ گیاهی، به روش سیستماتیک-تصادفی مسقر گردید و پلات های با سطح نمونه 4 مترمربعی (براساس روش تعیین حداقل سطح) جهت برآورد پوشش گیاهی به کار گرفته شد. در هر پلات، گیاهان موجود فهرست و درصد تاج پوشش ثبت و ویژگی های فیزیوگرافیک (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) و تغییرات تنوع در سازندهای مختلف زمین شناسی مشخص شد. مطالعه تنوع زیستی گونه های گیاهی با استفاده از شاخص های تنوع شانون وینر و سیپمپسون، شاخص غنای مارگالف و شاخص یکنواختی اسمیت و ویلسون با نرم افزار Ecological Methodology انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که ارتفاع از سطح دریا بر تنوع، غنا و یکنواختی گونه های گیاهی منطقه، تاثیر معنی داری داشته و در دامنه ارتفاعی 17001900 متر، شاخص های تنوع سیمپسون و شانون وینر بیشترین مقدار را داشته و یکنواختی گونه ها در ارتفاع میانی 19002100 متری، مقدار بالاتری داشتند. همچنین نتایج نشان داد که جهت دامنه شمالی و شیب دامنه تاثیر معنی داری روی تنوع و غنای گونه ای دارد و شیب های کم (020 درصد) بالاترین تنوع و غنای گونه ای را به خود اختصاص دادند.