ارزیابی لاین های گندم دوروم با استفاده از شاخص های مبتنی بر عملکرد دانه در شرایط خشکی و بررسی ارتباط بین شاخص ها با یکدیگر

به منظور بررسی تحمل لاین های گندم دوروم (Triticum durum) به تنش خشکی و نیز ارزیابی شاخص های تحمل تنش، آزمایشی در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی با 20 لاین گندم دوروم در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه گچساران اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه نشان داد که بین لاین ها و اثر متقابل لاین و محیط در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. شاخص های مبتنی بر عملکرد لاین ها در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی محاسبه شد. با در نظر گرفتن همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه در شرایط دیم (YS) با شاخص های میانگین هندسی عملکرد (GMP)، میانگین حسابی (MP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص پاسخ به خشکی (DRI)، شاخص مقاومت به خشکی (DI)، میانگین هارمونیک (HM) و شاخص تحمل به تنش اصلاح شده (K1STI)، این شاخص ها معیارهای مناسب برای شناسایی لاین های متحمل به خشکی بودند. هم چنین، شاخص تحمل (TOL)، شاخص ثبات عملکرد (YSI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص خشکی نسبی (RDI)، شاخص تحمل تنش های غیر زنده (ATI)، شاخص درصد حساسیت به تنش (SSPI) و شاخص میزان محصول محیط غیرتنش و تنش (SNPI) در تمایز لاین ها نقش زیادی نداشتند. گروه-بندی لاین ها با روش تجزیه خوشه اینشان داد که که لاین های شماره 3 و 13 پرمحصول و متحمل به شرایط دیم بوده و لاین های 7 و 18 حساس ترین لاین ها نسبت به شرایط دیم بودند. از گروه بندی لاین ها با استفاده از نمودار سه بعدی براساس عملکرد در شرایط دیم، آبیاری تکمیلی و شاخص STIنتایج مشابه با تجزیه خوشه ایبدست آمد.