تحلیل امکان تقرب هنر به مفاهیم دینی

با ملاک صورت (فرم) می توان نسبت هنر با دین را تعریف کرد و هنر را به دو دسته هنرهای مقرب و هنرهای مبعد تقسیم بندی کرد.
هنرهای مقرب هنرهایی هستند که امکان تقرب هنر به مفاهیم دینی را فراهم می آورند با این ویژگی که چندان به جزئیات نمی پردازند و با کمک نمادها موضوع اثر را به نمایش می گذارند. مخاطب در این دست هنرها، انسانی منفعل نیست؛ بلکه با کمک اوست که اثر هنری تکمیل می‏شود. هنرهای اسلامی بیشتر از نماد استفاده می کنند و به واسطه نماد، منظور خود را به مخاطب منتقل می کنند و آسیبی به مفهوم دینی اثر وارد نمی کنند؛ به همین دلیل هنر مقرب می تواند مفاهیم دینی به با حفظ چارچوب آن به مخاطب منتقل کند.
اما هنرهای مبعد، هنرهایی هستند که تلاش می کنند همه جزئیات را به تصویر بکشند و کوچک‏ترین نکته ای را فرو نمی گذارند. در حالی‏که تلاش برای نمایش جزئیات در امور غیرمحسوس، موفقیت‏آمیز نیست؛ زیرا از یک‏سو اصرار دارد، تصویر همراه با جزئیات امر غیر محسوس را نمایش دهد از سوی دیگر تصویری از امر غیر محسوس نزد خود ندارد. در نتیجه تصویر تحریف‏شده و جعلی از امور غیر محسوس دینی ارائه می دهد. روشن است که این دست هنرها نمی توانند واسط میان مخاطب و پیام دینی باشند.