شناسایی و بررسی پرندگان در زیستگاه های خرد پارک ملی تالاب بوجاق

مناطق حساس زیستی دریایی به دلیل برخورداری از ویژگی های خاص اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به عنوان مناطق مورد توجه از لحاظ مدیریت زیستی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی تعداد و تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنار آبزی و همچنین پراکنش آن ها در پارک ملی تالاب بوجاق و حد فاصل سال های 88-1384 صورت گرفته است. بر این اساس، محدوده مورد مطالعه به 33 سلول یا واحد ارزیابی 500 هکتاری (شبکه های 2/2 × 2/2 کیلومتر) تقسیم گردیده و پس از بازدیدهای صحرایی و تفسیر داده های تصویری (ماهواره و هوایی) ، ویژگی های هر سلول در چارچوب معیارهای منتخب به تفکیک مورد بررسی قرار گرفتند و سپس لایه های اطلاعاتی در محیط GIS تحلیل گردیدند. پس از انتخاب یک معیار اصلی و پنج معیار فرعی، با اتخاذ شیوه نمره دهی (وزن گذاری) معیارها ارزش کمی پیدا کردند. نتایج مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که 58/57 درصد واحدهای مطالعاتی دارای جمعیت کمتر از هزار قطعه بوده و نیز 33/33 درصد واحدها فاقد تنوع گونه ای بوده و 39/39 درصد واحدها دارای 3 گونه در خطر تهدید و یا جمعیت کم می باشند که این مورد با معیارهای جهانی اختلاف قابل ملاحظه ای دارد. در مجموع 153 گونه پرنده در محدوده مورد مطالعه، شناسایی گردیدند که متعلق به 3 گروه آبزی، کنار آبزی و خشکی زی و نیز 47 خانواده و 93 جنس بوده اند. در این میان، 21 درصد گونه های منطقه را گونه های حمایت شده تشکیل داده اند و حداقل 2 گونه نیز در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار می گیرند. در منطقه مطالعاتی، تنوع گونه ای نیز از الگوی پراکنش گونه ای تبعیت می کند و با حرکت از شمال به جنوب منطقه، تنوع پرندگان در واحد سطح کاهش می باید. با مقایسه آمار موجود در دوره 5 ساله اخیر، تعداد و تنوع پرندگان منطقه کاهش یافته است. ولیکن در مجموع نتایج حاصل از بررسی 5 معیار مورد نظر بیانگر این مطلب است که علیرغم تهدیدات موجود منطقه مورد مطالعه همچنان از لحاظ فون پرندگان از وضعیت شاخصی برخوردار می باشد و به همین منظور به عنوان یکی از مهم ترین پارک های ملی دریایی کشور تحت حفاظت قرار گرفته است. البته نتیجه تحقیقات صورت گرفته بیانگر این موضوع می باشد که از این لحاظ دهانه رودخانه سفیدرود، تالاب بوجاق و تالاب کیاشهر شاخص تر می باشند.