سیر تحول جنبش الغای مجازات اعدام در شورای اروپا

مجازات اعدام از دیرباز مورد توجه حقوقدانان و صاحبنظران بوده است و هم اکنون نیز یکی از مسایل بحث برانگیز حقوق بین الملل بشر محسوب می شود. با توجه به تحولاتی که در عرصه حقوق بشر رخ داده است. امروزه در جهان حرکتی برای الغای این مجازات آغاز شده است که سازمان های بین المللی آن را هدایت و رهبری می کنند. در کنار سازمان های بین المللی عام همچون سازمان ملل متحد، فعالیتهای شورای اروپا به عنوان یک سازمان منطقه ای نیز در خور توجه است. این سازمان که در سال 1949 تاسیس شده است و تاکنون 46 کشور به عضویت آن در آمده اند، توانسته است با طرح و تصویب پروتکلهای الحاقی شماره 6 و 13 که منضم به کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی هستند. نقش مهمی را در جهت الغای این مجازات ایفا کند. این دو پروتکل مجازات اعدام را برای تمامی اعضای شورای اروپا ممنوع کرده اند و جنبش جدیدی را در این زمینه پدید آورده اند که می تواند الگویی برای سایر سازمان های بین المللی محسوب شود. با این حال به رغم تمامی تلاشهای انجام شده، هنوز هم در اسناد فوق الذکر ابهاماتی وجود دارد که می تواند زمینه ای برای سوء استفاده کشورهای عضو باشد؛ از جمله ماده 2 کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی که مجازات اعدام را به عنوان استثنایی بر حق حیات می پذیرد. پروتکلهای الحاقی نیز هر چند سعی کرده اند نقش ماده 2 کنوانسیون را کمرنگ سازند، اما هنوز هم میان مفاد این پروتکل و کنوانسیون تعارضاتی وجود دارد که نمی توان از آنها چشم پوشی کرد.
مقاله حاضر درصدد است با بهره گیری از اسناد حقوقی فوق الذکر و رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر در این زمینه، پرونده پرفراز و نشیب لغو مجازات اعدام در شورای اروپا را بررسی و در نهایت وضعیت کنونی این مجازات در اروپا را برای خواننده تبیین نماید.