نقش عوامل طبیعی در توزیع اکولوژیک زیستگاه های باستانی استان اردبیل

پژوهش درباره ی مکان گزینی زیستگاه های باستانی در یک حوزه مطالعاتی گسترده، نیازمند مجموعه ای بزرگ از اطلاعات و پردازش آنها با روش های گوناگون است. بهره گیری از عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای، نقشه های تاریخی و جدید، کتاب ها و نوشته های مربوط به حوزه مطالعاتی، هم چنین مدیریت مناسب همه ی داده ها و پی بردن به ارتباط های میان محیط طبیعی و توزیع استقرارگاه های باستانی، با شیوه های سنجش از دور و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، می-تواند یکی از راه های مهم مطالعات باستان شناسی باشد. این شیوه به باستان شناسان اجازه می دهد تا بدون انجام کارهای میدانی فرسایشی، مدیریتی روشمند را بر زیستگاه های باستانی داشته باشند. پژوهش حاضر با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به شناخت پیوستگی میان جغرافیا و تاثیر آن در توزیع اکولوژیک زیستگاه های باستانی در استان اردبیل پرداخته است. با بررسی های باستان شناسی که در این استان تا کنون انجام گرفته، 856 زیستگاه باستانی مربوط به دوره های گوناگون از جمله: پیش از تاریخی، آغاز تاریخی (دوره آهن)، تاریخی و اسلامی شناسایی شده است که مواد و جامعه آماری این پژوهش هستند. شیوه ی انجام پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از نرم افزارهای گوناگون مانند: Arc GIS، SPSS، Microsoft Excel و... است. برای تجزیه و تحلیل داده ها پس از تشکیل پایگاه داده ای، پراکنش استقرار های باستانی شناسایی شده نسبت به متغیرهای شیب، ارتفاع، جهت شیب، نوع آب و هوا، فاصله از رودخانه ها، پوشش گیاهی و نوع خاک بررسی شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در پیوستگی و همبستگی میان پراکندگی زیستگاه ها با عوامل اکولوژیک استان اردبیل، کاربری زمین یا پوشش گیاهی و شیب در میزان پراکنش استقرارگاه ها بیش ترین تاثیر را داشته اند.