احیای دریاچه اورمیه با کمک ابزار اقتصادی «پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی»: ارزیابی طرح پرداخت نقدی به کشاورزان برای خودداری از کشت (نکاشت) محصولات زراعی

افت شدید تراز آب و خشک شدن تدریجی دریاچه اورمیه، مشکلات و نگرانی هایی را در سطوح ملی و بین المللی به همراه داشته و ضرورت به کارگیری رویکرد های نوین در اقدامات مدیریتی جهت اصلاح الگوی مصرف آب در محدوده دریاچه اورمیه را مطرح ساخته است. از جمله ابزارهای سیاستی اقتصادی و کارآمد برای مدیریت و صیانت منابع طبیعی، سازوکار پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی (PES) در سال های اخیر، در کشورهای مختلف موردتوجه قرار گرفته و نتایج قابل توجهی را در پی داشته، است. در تحقیق حاضر، تلاشی برای ارزیابی جنبه های فنی و اقتصادی استفاده از ابزار سیاستی PES، در قالب پرداخت نقدی مشخص به کشاورزان محدوده جهت تشویق به عدم کشت اراضی تحت مالکیت آنها به عمل آمده است. این ارزیابی، می تواند نیازهای اقتصادی و اجتماعی را برای اعمال اقدامات مدیریتی جدید درمورد منابع آب حوزه آبخیز سیمینه رود را با تاکید بر کاهش آب مصرفی بخش کشاورزی، به خوبی تبیین نموده و از این طریق به افزایش رهاسازی آب به دریاچه یاری رساند. نتایج این تحقیق نشان داد که 55/53 درصد از بهره برداران ساکن موافق چنین طرحی بوده و برای اعضای جامعه محلی، دارای مقبولیت تلقی می شود. همچنین، از نقطه نظر اقتصادی، نسبت منفعت به هزینه برای پیاده سازی چنین سیاستی برابر با 1/70 محاسبه شده و درنتیجه، دارای توجیه اقتصادی کافی برای اجرا خواهد بود. بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که اجرای طرح پرداخت نقدی برای عدم کاشت محصولات زراعی در چهارچوب برنامه PES برای مدیریت آب در حوزه آبخیز سیمینه رود امکان پذیر و کارآمد خواهد بود.