تبیین رفتار پیشگیرانه انجام آزمایش پاپ اسمیر در زنان مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی: مطالعه کیفی

یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان سرطان دهانه رحم است. با اینکه آزمایش پاپ اسمیر به عنوان برنامه غربالگری موثری شناخته شده است، اما میزان استفاده از آن کم است. هدف این پژوهش، تبیین تعیین کننده های موثر بر مشارکت زنان در انجام آزمایش پاپ اسمیر بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی با یک رویکرد کیفی بود.
این مطالعه به روش کیفی با رویکرد تحلیل مضمون (تماتیک) در سال 1394 انجام شد. 30 نفر از زنان روستایی شهرستان سروآباد به صورت داوطلبانه در این مطالعه شرکت کردند. نمونه گیری به صورت مبتنی بر هدف شروع شد و تا اشباع داده ها ادامه یافت. مصاحبه های نیمه ساختارمند به عنوان روش اصلی جمع آوری داده ها بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.
بر اساس ادراک مشارکت کنندگان، بیشتر زنان خود را در معرض ابتلا به بیماری سرطان دهانه رحم نمی دیدند؛ اما شدت بیماری را درک کرده بودند. برخی از آنان نیز به درک کافی از مزایای انجام آزمایش نرسیده بودند و مشکلات مالی، ترس از جواب آزمایش و نبود آگاهی را از موانع انجام آزمایش نام می بردند؛ اما بیشتر مشارکت کنندگان اذعان نمی کردند که از عهده انجام آزمایش برنمی آیند.
عوامل متعددی در شرکت در غربالگری و انجام آزمایش پاپ اسمیر در زنان تاثیرگذار بودند. این عوامل شامل مولفه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، نگرش، اعتقادات فرد، کمبود آگاهی، ترس و... بودند. لذا یافته های پژوهش می تواند به مدیران و برنامه ریزان حوزه سلامت کمک نماید تا در طراحی آموزش ها، از برنامه های آموزشی نظریه محور، کلاس های آموزشی چهره به چهره، مشاوره های تخصصی و سخنرانی روحانیون و افراد بانفوذ در جامعه و همچنین سایر الگوی های تغیر رفتاری متناسب استفاده کنند.