ارزیابی ریزازدیادی گیاه دارویی در معرض خطر انقراض پونه سای بی کرک (Nepeta nuda L.)

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر تیمار های مختلفی از تنظیم کننده های رشد بر میزان شاخه زایی، ریشه زایی، تولید کالوس و باززایی گیاه دارویی پونه سای بی کرک در شرایط درون شیشه ای بود.
بذرهای این گیاه در محیط کشت MS (موراشیگ و اسکوگ) نیم غلظت کشت و سپس گیاهچه ها واکشت شدند. پس از آن نمونه ها در سطوح مختلف تنظیم کننده های رشد BA و Kinetin، به صورت منفرد یا در ترکیب با IBA کشت شدند. برگ های همسان جهت کالوس زایی با تیمارهای تنظیم کننده های رشدBA و NAA در دو محیط (روشن و تاریک) استفاده شدند. همچنین جهت باززایی، کالوس های یکسان با تیمارهای تنظیم کننده های رشدBA و NAA به کاربرده شدند.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در بخش پرآوری بیشترین وزن تر (91/2315 میلی گرم) و تعداد شاخه (22/15 در هر بوته) در هر گیاهچه در تیمار 1 میلی گرم در لیتر BA و 25/0 میلی گرم در لیتر IBA حاصل شد. همچنین تیمار BA با غلظت 2 میلی گرم در لیتر موجب تولید طویل ترین شاخه (50/5 سانتی متر) و بیشترین تعداد گره (53/6 در هر گیاهچه) گردید. بیشترین طول، تعداد و درصد ریشه در محیط کشت MS با 2/1 غلظت نمک و IBA 5/0 میلی گرم در لیتر حاصل شد. در بخش کالوس زایی، بیشترین وزن تر کالوس مربوط به کاربرد 1 میلی گرم در لیتر BA و 5/0 میلی گرم در لیتر NAA بود. علاوه بر این، بیشترین درصد کالوس زایی در محیط تاریک مشاهده شد و بین تیمار های هورمونی به کاربرده شده تفاوت معنی داری دیده نشد. همچنین، بیشترین درصد باززایی از کالوس مربوط به دو تیمار تنظیم کننده رشد BA 1 میلی گرم در لیتر با 2/0 میلی گرم در لیتر NAA (2/83 درصد) و BA 1 میلی گرم در لیتر با 5/0 میلی گرم در لیتر NAA (66/81 درصد)، بدون هیچ تفاوت معنی داری بود.
در مجموع مفیدترین ترکیب تنظیم کننده رشد برای ریزازدیادی گیاه در معرض خطر انقراض پونه سای بی کرک تیمار 1 میلی گرم در لیتر BA با 5/0 میلی گرم در لیتر IBA و NAA بود