تعیین مولفه های آینده پژوهی جهت طراحی مدل در آموزش عالی

در هزاره سوم عصر جهانی شدن ، رشد فزاینده اطلاعات و ارتباطات، تغییر و تحولات سریع، سازمانها از جمله نظام آموزش عالی را با چالش هایی مواجه ساخته است. یکی از مولفه های اساسی برای رویارویی با تضادها، تصادم ها و چالشها، آینده پژوهی است که دانش در برگیرنده تمام جنبه های مطالعه و پژوهش در باره آینده می باشد. هدف این پژوهش تعیین مولفه های آینده پژوهی جهت ارائه مدلی در نظام آموزش عالی کشور است. برای تحقق این هدف پرسشهایی به این شرح مطرح شده است:مولفه های اصلی آینده پژوهی در آموزش عالی کدامند؟
چه مدلی را می توان برای آینده پژوهی در آموزش عالی ارائه داد؟
درجه تناسب مدل پیشنهادی با اهداف آینده پژوهی از نظر نمونه منتخب چگونه است؟
روش پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی است. جامعه آماری شامل همه روسا، معاونین، مدیران گروه و اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی است. 400 نفر از طریق فرمول برآورد حجم نمونه به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند اما بادر نظر گرفتن 10درصد نسبت ریزش پرسشنامه ها توزیع شد که407 پرسشنامه کامل مورد بررسی قرار گرفت. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه محقق ساخته دارای 25 سوال با طیف 5 درجه ای لیکرت است. روایی محتوایی پرسشنامه مورد تایید متخصصان قرار گرفت و اعتبار آن از طریق روش آلفای کرونباخ 80% به دست آمده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها و اجرای آزمون ها ،ضریب همبستگی ، ضریب تعیین ،آزمون آماری کروسکال والیس و استخراج نتایج ، مدلی شامل مولفه های اصلی فلسفه و اهداف، مبانی نظری، مراحل اجرایی و نظام ارزیابی و مهندسی مجدد طراحی شد. مبانی نظری مدل متشکل از تئوری تحول فراسیستم،تئوری سه گانه نگرش سیستم دانش آینده،تئوری دانش،اطلاعت و دانش-اطلاعات،تئوری پویا دانش-اطلاعات وتئوری تغییر است.چهار گروه نمونه امتیاز بالایی به زیر آزمون ها داده اند و کل مدل با میانگین 25/87 درصد مناسب تشخیص داده شده است. بیشترین میانگین نمرات مربوط به مراحل اجرایی و نظام ارزیابی و مهندسی مجدد بود. سایر مولفه ها نیز امتیاز کمتر از 86 کسب نکردند.