طبقه بندی و رسته بندی پوشش گیاهی مراتع مناطق خشک و نیمه خشک (مطالعه موردی: مراتع غرب حوض سلطان و منطقه خلجستان استان قم)

این تحقیق با هدف طبقه بندی پوشش گیاهی و تعیین رابطه بین پراکنش پوشش گیاهی و عوامل محیطی در مراتع استان قم انجام شد. نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک از طریق استقرار چهار ترانسکت انجام شد. فاصله بین هر یک از ترانسکت ها 500 متر و فاصله بین پلات ها در هر ترانسکت با توجه به طول ترانسکت متفاوت بود. سطح پلات ها با توجه به نوع گونه های موجود، به روش سطح حداقل بین 2 تا 25 متر مربع و تعداد آنها نیز با توجه به تغییرات پوشش گیاهی و روش آماری 60 پلات تعیین شد. در هر واحد نمونه برداری علاوه بر ثبت اطلاعات مربوط به پوشش در پلات ها (نام گونه های گیاهی و درصد تاج پوشش آنها)؛ اطلاعات مربوط به شیب، جهت و ارتفاع نیز ثبت شد. برای نمونه برداری از خاک نیز در هر رویشگاه، هشت پروفیل حفر و از دو عمق 30-0 و 80-30 سانتی متری نمونه گرفته شد. بعد از نمونه برداری، خصوصیات خاک شامل سنگریزه، بافت، رطوبت اشباع، رطوبت قابل دسترس، آهک، گچ، ماده آلی، اسیدیته، هدایت الکتریکی و املاح محلول با روش های معمول اندازه گیری شد. طبقه بندی پوشش گیاهی با استفاده از روش TWINSPAN منجر به تفکیک 7 گروه شامل 9 تیپ گیاهی در منطقه مورد مطالعه شد. برای تحلیل ارتباط بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی از روش PCA و CCA استفاده شد. بر اساس نتایج، عوامل رطوبت اشباع، هدایت الکتریکی، اسیدیته، بافت و آهک در پایین دست و عوامل سنگریزه، ارتفاع از سطح دریا و جهت شیب در بالادست منطقه مورد مطالعه از عواملی هستند که بیشترین تاثیر را در پراکنش رویشگاه گونه های گیاهی دارند. شناخت خواهش های بوم شناختی گونه های گیاهی و خصوصیات محیطی هر منطقه، امکان انتخاب گونه سازگارتر با شرایط هر منطقه و در نتیجه موفقیت در فعالیت های احیایی پوشش گیاهی را به همراه خواهد داشت.