بررسی تغییرات ژئومورفولوژیکی و ویژگی های رسوب گل فشان ناپگ، مکران، ایران

گل فشان یک پدیده طبیعی و دیدنی است که معمولا به صورت یک عارضه گنبدی شکل و در برخی مواقع به صورت حوضچه ای یافت می شود. گل فشان ها مخلوطی از آب، گل و گاز هستند. این لندفرم ها در بیشتر نقاط دنیا به ویژه در کمربند آلپ و هیمالیا و در ایران بیشتر در جلگه های ساحلی دریای خزر و دریای عمان دیده می شوند. گل فشان ها به عنوان شاخص میدان های گازی و نفتی شناخته شده اند و از آنها برای پیش بینی وجود میدان های نفتی و گازی در اعماق زمین استفاده می شود. گل فشان ناپگ به عنوان بزرگ ترین و پویاترین گل فشان ایران در سواحل شمالی دریای عمان، قرار دارد و بر جاذبه های طبیعی سواحل جنوبی کشورمان افزوده است. این گل فشان تپه ای مخروطی به ارتفاع 39 متر از سطح زمین و چندین دهانه فعال و غیر فعال در حال فعالیت دارد. خروج و فوران گل با دبی متفاوت معمولا میان 3 تا 5 دقیقه به صورت متناوب تکرار شده و از بخش باختری مخروط که دیواره آن فرو ریخته است؛ به سوی زمین های پیرامون جریان می یابد. در این پژوهش از گل فشان مورد مطالعه یک نمونه رسوب برداشت و پس از آماده سازی و تهیه پودر، نمونه توسط دستگاه ICP-OES تجزیه شیمیایی شد. همچنین اندازه ذرات رسوب نیز تعیین و داده ها در نرم افزار SPSS پردازش شد. بررسی رسوبات بیرون آمده از گل فشان نشان می‏دهد که ذرات تشکیل دهنده آن در ابعاد رس و سیلت هستند. عنصر آلومینیم دارای میانگین 89/8 درصد و آهن دارای میانگین 4/4 درصد است. فراوانی این دو عنصر به دلیل غنی بودن رسوبات گل فشان از رس هاست. روند تکاملی گل فشان ناپگ در سه مرحله مختلف انفجاری (Explosive) خروج سریع با دبی زیاد (Effusive) و خروج آرام و تدریجی مواد با گرانروی بالا (Extrusive) مورد بررسی قرار گرفت.