آینده نگری در آینده پژوهی: تحلیل علی لایه ای چالش های آینده پژوهی در ایران

آینده پژوهی به عنوان یک علم و هنر در خدمت بسیاری از تحقیقات علمی قرار گرفته و از همین رو با کاربری میان رشته ای خود به مطالعات و پژوهش در آینده می پردازد. این دانش به شدت تحت تاثیر نگرش متولیان و متصدیان پژوهشی خود قرار دارد که هر کدام به فراخور برداشت های گوناگون خود، از آن بهره مند می شوند. با توجه به نوین بودن این رشته در کشور، این ضرورت احساس شد که در راستای اعتلای کیفیت آینده پژوهی و به سرمنزل رساندن این دانش، شناسایی چالش های این رشته مفید به نظر می رسد. در این مقاله در گام اول با استفاده از مرور مطالعات پیشین و هم زمینه و همچنین استفاده از نظرهای کارشناسان در قالب برگزاری دو پنل خبرگی، لیست اولیه ای از چالش های آینده پژوهی در کشور شناسایی شد و این چالش ها در گام دوم با استفاده از روش تحلیل علی لایه ای مورد بررسی و موشکافی قرار گرفتند. قرارگیری چالش ها در سطوح مختلف مدل تحلیل علی لایه ای، پیش نیازی برای کاربست نگاهی دقیق تر به ماهیت مسائل ایجاد می نماید. لذا محققان به مدد این روش آینده پژوهی و در مواجهه نظام مند با چالش های احصائی، به خلق انتظام فکری مبادرت نموده و مستقلا راهکارهای پیشنهادی خود را معطوف به حل مسائل و چالش های آینده پژوهی تدوین نموده اند. بنابراین در انتهای مقاله، با نگرش و رویکرد لایه ای، پیشنهاداتی در جهت رفع موانع پیش روی توسعه کیفی و کمی این دانش در کشور عرضه شده است.