ارزیابی میزان آلودگی برخی از عناصر سنگین در خاک سطحی شهرک صنعتی سمنان و اراضی اطراف آن

هدف از این مطالعه، ارزیابی نقش عوامل انسان زاد (آنتروپوژنیک) و زمین زاد (لیتوژنیک) در میزان آلودگی خاک های سطحی شهرک صنعتی سمنان و اراضی اطراف آن توسط عناصر سنگین سرب، روی، مس، کادمیوم، نیکل و کروم بود. برای این منظور، 93 نمونه مرکب خاک سطحی از عمق صفر تا 10 سانتی متری در منطقه ای به وسعت 117 کیلومتر مربع جمع آوری گردید و غلظت عناصر گفته شده در عصاره تیزاب سلطانی توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. برای ارزیابی آلودگی از شاخص های غنی سازی، شاخص زمین‏انباشت، ضریب آلودگی و ضریب بار آلودگی استفاده شد. مقایسه غلظت عناصر سنگین و روند تغیرات آن ها واحدهای ژئومورفیک نشان داد که عناصر سرب، روی، کادمیوم و مس تحت تاثیر منشا انسان زاد و عناصر نیکل و کروم دارای منشا زمین زاد می باشند. غلظت سرب، روی و کادمیم با به ترتیب میانگین 9/93، 9/126 و 9/1 میلی گرم بر کیلوگرم در واحد D (محدوده شهرک صنعتی) تفاوت معنی داری با سایر واحدها داشتند. میانگین عناصر مس، نیکل و کرم در کل منطقه به ترتیب 22، 20 و 7/9 میلی گرم بر کیلوگرم بود و واحدها تفاوت قابل توجهی با یکدیگر نداشتند. اگرچه مقدار مس در محدوده شهرک صنعتی و واحد مجاور آن اندکی بیشتر از سایر واحدها بود. شاخص غنی سازی نشان داد که واحدهای D و E (مجاور شهرک صنعتی) دارای بیشترین آلودگی به واسطه فعالیت های صنعتی می باشند. با توجه به شاخص زمین انباشت، می توان گفت، خاک منطقه مورد مطالعه از نظر کیفیت زیست محیطی برای همه عناصر به جز سرب و کادمیوم در سطح غیرآلوده قرار دارند. نقشه پراکنش مکانی ضریب بار آلودگی نیز نشان داد که آلودگی به فلزات سنگین در واحدهای واقع در شرق و جنوب شرقی واحد D که در جهت وزش باد قرار دارند، بیشتر بود.