آثار آنی آتش سوزی سطحی بر جامعه پرندگان جنگلی

در این تحقیق، تغییرات جامعه پرندگان جنگلی و متغیرهای محیط زیستی در دو عرصه جنگلی سوخته و نسوخته در جنگل فاضل آباد گرگان در سال 1390 مورد بررسی قرار گرفت. پرندگان و متغیرهای محیط زیستی با روش نمونه برداری مسافتی مورد بررسی قرار گرفتند. در هر یک از 80 نقطه نمونه برداری (40 نقطه نمونه برداری در عرصه جنگلی سوخته و 40 نقطه نمونه برداری در عرصه جنگلی نسوخته) پرندگان در فاصله شعاعی 25 متری و متغیرهای زیستگاهی در فاصله شعاعی 5 متری از هر یک از نقاط نمونه برداری شدند. در فصل تولیدمثلی که مقارن با اولین بهار پس از وقوع آتش سوزی بود، تنوع و تراکم کل پرندگان در عرصه جنگلی سوخته بیشتر از عرصه جنگلی نسوخته بود. گونه های چرخ ریسک بزرگ (56/1±18/10)، چرخ ریسک پس سر سفید (51/0±50/3)، سهره جنگلی (57/4±46/15) و توکای سیاه (08/0±57/3) که در گروه پرندگان دانه خوار درخت زی قرار دارند، دارای تراکم بیشتر در عرصه جنگلی سوخته بودند در حالی که گونه های کمرکلی جنگلی (15/2±53/11)، دارکوب خال دار بزرگ (03/0±27/1) و مگس گیر سینه سرخ (03/0±91/1) که متعلق به گروه پرندگان آشیان حفره ای هستند، دارای تراکم بیشتر در عرصه جنگلی نسوخته بودند. نوع رفتار تغذیه ای و آشیانه سازی پرندگان بر واکنش آن ها در برابر آتش سوزی موثر بود. پرندگان آشیان حفره ای در برابر آشفتگی و تغییر زیستگاه آسیب پذیرتر بودند. هم چنین، نتایج نشان دهنده اهمیت زمان سپری شده از وقوع آتش سوزی بود. عوامل بروز آتش سوزی جنگلی باید شناسایی شود و از طریق روش های مدیریتی صحیح، تحت کنترل قرار گیرد.