رویکرد عرفانی شیخ محمود شبستری در تحلیل نظریه تناسخ

نظریه تناسخ در معنای مصطلح و شایع آن به انتقال نفس (ادامه حیات نفس) از بدنی به بدن دیگر (انسان، حیوان، نبات و جماد) پس از مرگ اطلاق شده است. این نظریه به دلیل ارتباط تنگاتنگ خود با واقعه مرگ و مراحل پس از آن، از دیرباز محل تامل اندیشمندان و متفکران سراسر جهان بوده است. این آموزه به جهت محتوای معرفتی مدعای خود، در هر یک ازحوزه های تفکر اسلامی، از جمله حوزه های فقهی، کلامی، فلسفی وعرفانی بازتاب های متعددی داشته است که در غالب آنها، مورد طرد و رد منطقی قرار گرفته است. یکی از عرصه های قابل تاملی که این نظریه در آن مورد بررسی قرار گرفته، حوزه تفکرعرفانی است که به سبب انتخاب ابزار کشف و شهود، سطوح تحلیل عمیق تر و متفاوت تری از آموزه تناسخ را در اختیار صاحب نظران و اندیشمندان قرار می دهد. این مهم، در این مقاله با پرداختن به تعالیم برجای مانده از عارف نامدار ایرانی، شیخ محمود شبستری (687 - 740 ق) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.