متون دینی زرتشتی و محیط زیست: نقش انسان در آبادانی زمین و طبیعت

به نظر می رسد که ریشه بحران های زیست محیطی کنونی را باید در نگرشی جست که انسان به طبیعت، جهان مادی و به تعبیر امروزی محیط زیست داشته است. با نظر به حضور همه جانبه دین در تمامی عرصه های زندگی در جوامع سنتی پیشین، بدیهی است که در فهم چگونگی ارتباط انسان و طبیعت، و در نتیجه رفتار او در هر سنت دینی، باید به آموزه ها و تعالیمی که عمدتا در متون دینی بازتاب یافته و مجموعه گزاره های معنوی آنها را شکل بخشیده است توجه داشت. در این پژوهش در نخستین سروده های زرتشت، گاتها و نیز در متون متاخر اوستا، همچنین در دیگر متون مهم زرتشتیان از جمله دینکرد، مینوی خرد و شایست و ناشایست به بررسی اهمیت آبادانی زمین و تاکید بر مراقبت و کوشش در حفاظت از آب، گیاهان و حیوانات پرداخته می شود تا با واکاوی روابط انسان و طبیعت در این متون و احکام و مقرراتی که مستقیم و یا غیرمستقیم می تواند در محیط زیست تاثیر بگذارد، تصویری کلی از نوع مواجهه مزدیسنان با طبیعت نشان داده شود. علاوه بر این، با توجه به رویکردهای مختلف درباره رابطه دین، هم به طور کلی و هم مصداقی، در تعالیم زرتشتی با مسائل و مباحث زیست محیطی تلاش شده تا با نگاهی نو در این متون و نیز با نظر به دیدگاهی که دین زرتشتی درباره جهان و هستی دارد، چگونگی تاثیر عملکرد دینداران بر محیط زیست و نحوه تلقی انسان دیندار در این خصوص بحث شود.