انسان جدید و مسئله مرگ: نگاهی به نظریه الیزابت کوبلر راس

در سال 1955 جفری گورر جامعه جدید غرب را متهم کرد که از اعتراف به واقعیت مرگ خودداری می ورزد. از نگاه وی، در جامعه جدید غرب مرگ امری ممنوعه تلقی می شود، یعنی چیزی که باید از انظار مخفی نگاه داشته شود، از آن بحثی نشود و حتی الامکان از آرای عمومی زدوده گردد. انسان جدید با تجاهل نسبت به مرگ و مردن می کوشد تا آن را از خود دور کند. مراکز پزشکی و نیز موسسات کفن و دفن هم به تقویت چنین نگرشی می پردازد و سعی دارند نشان دهند که در زندگی انسان مرگ از حقیقت و واقعیت اساسی برخودار نیست. الیزابت کوبلر راس از جمله اندیشمندانی است که معتقداند این طرز تلقی باید تغییر کند و انکار مرگ باید جای خود را به پذیرش و قبول مرگ بدهد. کوبلر راس کار خود را با انتشار کتاب در باب مرگ و مردن (1969م) آغاز کرد. وی در این کتاب با استناد به مشاهدات تجربی مدعی شد که بیماران در آستانه مرگ به هنگام اطلاع از مرگ خویش، در جریان فرآیندی پنج مرحله ای قادر به پذیرش مرگ خود می شوند. این مراحل عبارتند از: انکار ، خشم، چانه زنی، افسردگی و در نهایت پذیرش. این نظریه از زمان طرح آن مورد نقدهای فراوان قرار گرفت که از جمله آنها می توان به عدم توجه به پژوهش های قبلی صورت گرفته در زمینه مرگ، وجود ابهام در مراحل پنجگانه، محدودیت در روش جمع آوری اطلاعات، عدم توجه به تفاوت های فردی و نیز تاثیر محیط بر فرد و نظایر آن اشاره کرد. به رغم نقدهای وارد شده، نظریه کوبلر راس تاثیر بسزایی بر مطالعات و مباحث مرگ شناسی و نیز رهیافت های اتخاذ شده در مواجهه با مرگ داشته است، تا آنجا که امروزه کوبلر راس را بزرگ ترین مرگ شناس معاصر می شمارند.