اثرات کاربرد خارجی سدیم نیترو پروساید در افزایش تحمل به خشکی در دو ژنوتیپ ماریتیغال (Silybium marianum (L.) Gaertn.)

به منظور بررسی اثرات سدیم نیتروپروساید بر افزایش تحمل به خشکی در ماریتیغال (Silybium marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال 1393 انجام شد. در این آزمایش سدیم نیتروپروساید (SNP) در سه سطح صفر، 100 و 200 میکرومول در لیتر به عنوان فاکتور اصلی، تنش خشکی در سه سطح شاهد و قطع آبیاری از مرحله ساقه روی و گرده افشانی تا پایان دوره رشد به عنوان فاکتور فرعی و دو ژنوتیپ ماریتیغال (مجاری و ساری) به عنوان فاکتور فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. با افزایش شدت خشکی سرعت فتوسنتز برگ حدود 45% نسبت به شاهد در هر دو ژنوتیپ کاهش معنی داری نشان داد، در صورتی که با کاربرد 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید، فتوسنتز برگ تا حدود 80% و 100% به ترتیب در رقم مجاری و اکوتیپ ساری نسبت به عدم کاربرد آن در تنش ساقه روی افزایش معنی داری یافت. قطع آبیاری سبب کاهش معنی دار رنگریزه های فتوسنتزی در اکوتیپ ساری گردید، در صورتی که این کاهش در زمان تنش ساقه روی با کاربرد سدیم نیتروپروساید بهبود یافت. تنش خشکی در هر دو مرحله قطع آبیاری سبب کاهش عملکرد دانه در هر دو ژنوتیپ گردید، در حالی که با کاربرد خارجی 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید این کاهش به ویژه در اکوتیپ ساری جبران شد. همچنین قطع آبیاری عملکرد ماده موثره را کاهش داد ولی این کاهش به ویژه در مرحله تنش گرده افشانی با افزایش درصد سیلیمارین و عملکرد دانه تحت محلول پاشی با 100 میکرومولار SNP جبران گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که غلظت 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید در محافظت از گیاه ماریتیغال با افزایش شدت خشکی و کشت این گیاه در سیستم های کمبود آب موثر می باشد.