بررسی کارایی مالی شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل ترکیبی تحلیل پوششی داده ها (DEA) و کارت امتیازی متوازن (BSC)

در محیط های کسب و کاری بشدت رقابتی و متغیر امروزی، تجزیه و تحلیل نظام مند عملکرد سازمان برای دریافت میزان توفیقات، تشخیص چگونگی انحرافات و دلایل آن و کشف ایده های جدید یا پیدا کردن راه حل اصلاح موارد، همواره از دغدغه های اصلی مدیران و دست اندرکاران مدیریت سازمان ها بوده است. یکی از رویکردهای رایج در این رهگذر، ارزیابی عملکرد و کارایی مالی سازمان و استفاده از شاخص های مالی می باشد. با توجه به اهمیت و ضرورت این مقوله، در این پژوهش کارایی مالی شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که در زمینه تولید محصولات و فرآورده های دارویی فعالیت می نمایند مورد سنجش و بررسی قرار گرفته است. از این رو و به منظور رفع محدویت های نسبت های مالی، در این پژوهش جهت سنجش کارایی مالی شرکت های نمونه آماری با استفاده از نسبت های مالی از رویکرد ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و کارت امتیازی متوازن (DEA-BSC) بهره گرفته شده است.
بر اساس این رویکرد و به منظور غلبه بر چالش های پیش روی در زمینه انتخاب ترکیبی بهینه و مطلوب از نسبت های مالی از رویکرد کارت امتیازی متوازن بهره گرفته شده است. بدین منظور، چهار حوزه کلیدی این رویکرد (مالی؛ ذینفعان؛ فرآیندها؛ رشد) به عنوان مبنایی جهت تبیین نسبت های مالی پیشنهادی مورد ملاحظه قرار گرفته است. به منظور گزینش نسبت های مالی مناسب، پنلی از خبرگان صنعت (متخصصین حوزه مالی و حوزه دارویی) تشکیل و بواسطه پایش نظرات تخصصی و کارشناسانه آنها، در هر منظر سه نسبت به عنوان شاخص سنجش کارایی مالی انتخاب و سپس وزن دهی گردید. این امر سبب اعمال تاثیرگذاری مناسب از سوی هر شاخص با توجه به اهمیت آن در شرکت های نمونه آماری خواهد شد. در ادامه، گونه مناسب رویکرد تحلیل پوششی داده ها که همسویی لازم را با ماهیت پژوهش حاضر داشته باشد، انتخاب و مورد بهره برداری قرار گرفته است. درنهایت و بواسطه انجام محاسبات ریاضی و حل معادله های مربوطه با استفاده از نرم افزار تحقیق در عملیات GAMS، میزان کارایی مالی هر یک از شرکت های نمونه آماری پژوهش برآورد گردید و بر این اساس شرکت ها رتبه بندی گردیدند.