اثر تراکم بافت بر سرعت جریان باد در محله الهیه شهر تهران

باد در روی زمین عامل مهمی برای تبادل گرما، رطوبت و انتقال ذرات ذره بینی و غیر ذره بینی از نقطه ای به نقطه دیگر است. بنابراین نقشی حائز اهمیت در کاهش آلاینده های وارد شده به فضاهای شهری دارد. عناصر کالبدی بافت های شهری، از جمله جهت گیری خیابان ها و پراکنش بناهای بلند مرتبه نیز نقشی مهم در الگودهی ثانویه به جریان باد دارند. با توجه به این که محله الهیه یکی از متراکم ترین بافت های شهری در شمال شهر تهران است برای اثبات هر چه بیشتر نقش این بافت در تشدید آلودگی های جوی، ویژگی های باد در این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. در همین راستا از داده های ساعتی جهت و سرعت وزش باد ایستگاه هواشناسی تهران شمال(اقدسیه) طی دوره (1988-2009) بهره گرفته شد. تغییرات سرعت باد در بافت محله الهیه با توجه به ویژگی های متفاوت بافت در اطراف ایستگاه سینوپتیک اقدسیه، در ارتفاع 10 متر و ارتفاع 2 متر محاسبه گردید. سرعت باد آستانه برای حذف اثر جزیره گرمایی محاسبه شد، پس از آن به بررسی جهات غالب باد و فراوانی آن ها پرداخته شد. بر همین اساس بافت محله با استفاده از بخش Arc Scene نرم افزار ArcGIS شبیه سازی شد. همچنین تاثیراتی که قرار گیری بناهای بلندمرتبه بر الگوی جریان باد دارند با استفاده از قانون رینولد برای ساختمان های نمونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از کاهش چشمگیر سرعت باد در بافت منطقه الهیه نسبت به بافت ایستگاه هواشناسی (اقدسیه) ناشی از بلند مرتبه سازی در این منطقه می باشد. قراوانی سالانه و فصلی سرعت باد نشان داد که در بیشتر از 60 درصد مواقع، منطقه از لحاظ وزش باد آرام بوده و جهات باد غالب نیز عموما شمال غربی-جنوبشرقی و جنوبی- شمالی بوده است. شبیه سازی بافت محله نیز نشان داد که حجیم ترین بناها درست در همین مسیرها و بر مسیر بادهای غالب ساخته شده اند که به علت ممانعت از جریان باد باعث تشدید آلودگی و ایجاد جزایر گرمایی در منطقه می گردد. مقدار باد آستانه در سه دوره آماری نشان داد که سرعت باد آستانه کم تر از آن است که بتواند منجر به تهویه مناسب در منطقه گردد. محاسبات معادله رینولد در چند نمونه ساختمانی در منطقه نیز نشان داد عدد رینولد بیش از 200000 بوده که نشانه دهنده ظاهر شدن گردبادهای تصادفی در منطقه دنباله استوانه است..