بررسی شیوه های حضور نویسنده در متن تاریخ جهان گشای جوینی بر مبنای نظریه گذرنماهای یاکوبسن

تاریخ گرایی نوین، تاریخ را روایتی داستانی و یک محصول «ذهنی» و بازگویی واقعیتی می داند که در ذهن نویسنده شکل گرفته است و نویسنده در آن دخالت دارد. زبان شناسان ساختارگرایی چون رومان یاکوبسن بر مبنای شیوه های ساختارگرایی، روایی و ذهنی بودن متون تاریخی را بررسی کرده اند. یاکوبسن با تکیه بر این که ابزار مورخ، زبان است، معتقد است که او با وجود تلاش برای آشکار نکردن خود در متن تاریخی، عناصری از این ابزار را به کار می گیرد که نمایان کننده حضورش در متن است و دخالت او را در نگارش تاریخش نشان می دهد. یاکوبسن این عناصر را «گذرنما» می خواند. نگارنده این مقاله بر آن است تا با بررسی گذرنماها در متن تاریخ جهان گشای جوینی، حضور و دخالت نویسنده در این متن تاریخی را نمایان کند. لذا با بهره گیری از دو نوع ماخذ و به شیوه کتابخانه ای، ابتدا گذرنماها و شیوه بررسی آن ها را در منابع موضوعی نظریات نقد ادبی متمایز کرده، سپس برای هر یک از انواع و زیر انواع آن ها، شواهدی را از جلد دوم تاریخ جهان گشای جوینی جمع آوری و بررسی کرده است. نتایج، حاکی از آن است که نویسنده گذرنماهای بسیاری را در متن خود به کار برده که حضور و دخالت او را در متن تاریخیش به اثبات می رساند.