جایگاه روش تجربی در متدولوژی اخلاق پزشکی

روش استخراج احکام و پاسخ به مسائل یک علم، بر عهده متدولوژی آن علم است. به منظور تبیین متدولوژی اخلاق پزشکی در دانشگاه های اروپا و آمریکا، روش های مختلفی ارائه شده که یکی از آنها روش تجربی است. حال این سوال قابل طرح است که «آیا از این روش می توان در متدولوژی اخلاق پزشکی در اسلام استفاده کرد؟» تبیین این روش و جایگاه آن در استخراج و استنباط احکام و قوانین مطرح در اخلاق پزشکی از منظر اسلام در این مقاله مورد واکاوی و تحقیق قرار گرفته است. این پژوهش به صورت کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی صورت پذیرفته است. پس از تبیین روش تجربی و جایگاه آن در استخراج قوانین و احکام پزشکی، سعی بر آن است که نقش آن در متدولوژی اخلاق پزشکی روشن گردد. یافته های این مطالعه نشان داد که روش تحقیق در علوم تجربی مبتنی بر ارکانی چون مشاهده، طبقه بندی امور یا حوادث مورد بحث، فرضیه، تجربه و استقراست. استفاده از این روش، گرچه در جای خود مفید و برآورنده برخی از نیازهای انسانها بوده است، اما در حیطه اخلاق پزشکی - که عهده دار تبیین بایدها و نبایدهای مرتبط با حوزه پزشکی است - نمی تواند تامین کننده آرمان های آن باشد. اگر یافته های این روش را بتوان با دلیل عقلی به اثبات رساند، در متدولوژی اخلاق پزشکی اسلامی نقشی خواهد داشت. از یافته های این مطالعه نتیجه می شود که متدولوژی اخلاق پزشکی در اسلام مبتنی بر منابع حجیت- کتاب، سنت، عقل و اجماع - است لذا صرفا آن قسم از یافته های روش تجربی که به مدد عقل اثبات گردد، در این متدولوژی قابل استفاده خواهد بود. از روش تجربی می توان برای تنقیح موضوعات احکام در اخلاق پزشکی بهره جست.