تحلیل نقش ادراک خطر بر رفتار محیطی هنگام زمین لرزه در مجموعه گنجعلیخان و بازار کرمان

نقش بافت تاریخی گنجعلیخان و بازار کرمان در شکل گیری منظر ذهنی جامعه و ادراک از شهر انکارناپذیر است. آسیب پذیری در برابر زمین لرزه، پیچیدگی، قدمت، وجود عناصر معماری تکرارشونده و تراکم این بافت مفهوم ادراک محیط، ایمنی منظر ذهنی و رفتار حین شرایط بحرانی را امری متفاوت می سازد. پژوهش حاضر به تحلیل آسیب پذیری منظر ذهنی کاربران مجموعه گنجعلیخان و بازار کرمان در برابر زلزله احتمالی با تاکید بر جنبه های فردی ادراک محیط و خطر می پردازد. هدف از پژوهش، بررسی ارتباط ادراک خطر با ادراک بافت های تاریخی شهری و تاثیر آن بر رفتار افراد حین زلزله است. با توجه به ماهیت موضوع، رویکرد توصیفی، تحلیلی و پیمایشی اتخاذ شده است. جمع آوری اطلاعات با روش کمی و کیفی و ابزار پرسشنامه، مصاحبه عمیق با بازاریان، کارمندان سایت، کاربران و تکنیک نقشه نگاری با هدف بررسی منظر ذهنی صورت گرفته است. بر اساس یافته های پژوهش ادراک خطر دارای همبستگی مثبت با ادراک و رفتار محیطی است. افراد با سطح بالاتری از شاخص های ادراک خطر، دارای سطح بالاتری از ادراک محیط و رفتار صحیح تری حین زلزله هستند. بخش دیگر جامعه مورد پژوهش با سطح پایین تر ادراک خطر زلزله و پیامدها، تمهیدات مقابله و راه کارهای کاهش خطر در بافت تاریخی دارای ادراک ضعیفی از محیط، رفتار نامناسب هنگام زمین لرزه و ناآگاهی از مسیرهای خروج و نقاط امن بودند. به نظر می رسد با مداخله در کاربری ها، عناصر کالبدی و شبکه های دسترسی به منظور خواناسازی بافت و با تکیه بر نقاط شاخص، می توان به تقویت منظر ذهنی و ادراک محیط، ایجاد فرهنگ ایمنی، آگاهی از نقاط امن و فضاهای باز و آمادگی تخلیه اضطراری و متعاقب آن تقویت ادراک از سانحه و کاهش خطرپذیری های ادراکی مجموعه و بازار در برابر زمین لرزه احتمالی دست یافت.