طراحی آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم آوا و تعیین روایی و پایایی آن در کودکان دبستانی

بیش از نیمی از اختلالات املای کودکان ناشی از اشتباهات مربوط به کاربرد نادرست حروف هم آواست. هدف از پژوهش حاضر طراحی آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم آوا و تعیین روایی و پایایی آن در کودکان دبستانی است.
در این مطالعه مقطعی و توصیفی-تحلیلی از نوع ابزارسازی، 341 دانش آموز پایه ی دوم ابتدایی شرکت داشتند. 120 گویه ی اولیه با رجوع به کتاب های فارسی اول دبستان و واژگان پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی استخراج شدند. پس از پالایش گویه ها، 60 گویه باقی ماند که با تغییر دادن یک الی دو حرف به حروف هم آوا در هر کلمه، ناکلمات هدف آزمایه که ساخت آوایی شان بر اساس قواعد واج شناختی زبان فارسی بود، ساخته شدند. ناکلماتی که بیش ترین روایی محتوایی را با رجوع به آراء 18 متخصص گفتار-درمانی و زبان شناسی کسب کردند به عنوان ناکلمات نهایی آزمایه انتخاب شدند (23 گویه). جهت تعیین روایی ناکلمات از CVR، تعیین پایایی آزمایه از روش آزمون-بازآزمون، مقایسه میانگین نمره آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم آوا بر حسب تعداد هجاهای ناکلمه انجام شد.
روایی محتوایی آزمایه (816/0-CVR) و پایایی آن (852/0-ICC) می باشد. میانگین نمره های آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم آوا در دانش آموزان مورد بررسی با توجه به تعداد هجاهای ناکلمات تفاوت معناداری دارد (0/001>P).
بر اساس یافته های پژوهش حاضر به نظر می رسد آزمایه حافظه بینایی ناکلمات هم آوا از روایی محتوایی و پایایی مناسبی برخوردار است. طول ناکلمه (تعداد هجا) می تواند به عنوان یک عامل تاثیرگذار در میانگین نمره آزمایه دانش آموزان در پژوهش های بعدی مورد توجه قرار بگیرد.