توصیف در داستان رستم و سهراب

توصیف، بخش عمده‏ای از متون ادبیات را تشکیل می‏دهد، اما با توجه به اهمیت موضوع، چندان‏که باید - به‏خصوص در ادبیات فارسی- مورد توجه قرار نگرفته است. مقاله حاضر سعی می‏کند، ضمن نقد تعاریف و نظریات پیشین و با روشی متمایل به شیوه ساختارشناسان، طبقه بندی تازه ای از انواع توصیف ارائه دهد که از طریق تحلیل توصیف شناختی داستان رستم و سهراب به دست آمده است. بر این اساس، توصیف گزاره ای زبانی و هستیک (و نه ایستا یا ثابت) است که به بازنمایی ویژگی می پردازد و دارای سه عنصر اساسی است: موضوع (موصوف)، کلام توصیف گر و ویژگی. این پژوهش در صدد اثبات این نکته است که توصیف، نقشی اساسی و تعیین کننده در هر متن ادبی به‏ عهده‏ دارد؛ زیرا بستر روایت و اساس شعر، توصیف است. از این رو انواع مختلف توصیف، در یک متن روایی توصیفی، یعنی داستان رستم و سهراب، از نظر شکلی و محتوایی بررسی می شود و سعی دارد بر اساس این مصداق، به نوعی نظریه توصیف در ادبیات فارسی ره ببرد.