ارزیابی تنوع زیستی علف های هرز در بوم نظام های زراعی ارگانیک و پرنهاده برنج (Oryza sativa L. XML)

این تحقیق جهت مقایسه تنوع زیستی علف های هرز بوم نظام های برنج (Oryza sativa L) شهرستان های بابل و بابلسر انجام گردید. نمونه ها از شش مزرعه دو نظام مدیریتی (ارگانیک و پرنهاده)، در سال زراعی 91-1390، جمع آوری شد. داده ها (شامل تعداد گونه های علف هرز و فراوانی هر یک) از نه کوادرات (یک×یک متر) هر مزرعه، طی چهار مرحله (پنجه زنی، ساقه روی، پرشدن دانه و پس از برداشت) به دست آمد. مقایسه میانگین شاخص-های تنوع زیستی دو نظام مدیریتی، نشان داد که علی رغم افزایش مقادیر شاخص های تنوع در نظام ارگانیک، اختلاف معنی داری بین دو نظام قابل مشاهده نبود. مقایسه مراحل مختلف نمونه برداری بر اساس میانگین دو نظام، حاکی از کاهش تنوع و یکنواختی علف های هرز در مرحله چهارم (پس از برداشت) بود. ارزیابی شاخص های تنوع زیستی دو نظام پرنهاده و ارگانیک نیز حاکی از کاهش معنی دار شاخص های تنوع زیستی علف های هرز در مرحله چهارم نسبت به مراحل قبلی بود. این نتیجه می تواند به علت تخریب ایجاد شده در بوم نظام های برنج، ناشی از برداشت محصول و فراهم شدن زمینه برای ظهور گونه های مختلف علف هرز باشد. علی رغم اینکه در این شرایط انتظار افزایش تنوع می رود، اما به واسطه وجود تنش خشکی در مرحله برداشت، گونه های مقاوم به تنش ظاهر شده و مستقر گردیدند. برتری تنوع در نظام ارگانیک، به ویژه در مرحله چهارم را می توان به ظهور و استقرار علف های هرز مقاوم به شرایط تخریب و تنش مانند علف انگشتی (Digitaria spp.)، توق (Xanthium strumarium L.) و اکلیپتا (Eclipta prostrata L.) (گونه های شرایط غیرغرقاب) علاوه بر علف های هرز رایج (گونه های شرایط غرقاب) بوم نظام برنج مانند سوروف (Echinochloa crussgalli P. Beauv) و گونه های اویارسلام (Cyperus spp.) نسبت داد. نتیجه این که در مجموع، شاخص های تنوع زیستی (تنوع و یکنواختی) علف های هرز در نظام ارگانیک نسبت به رایج برتری داشت.