اثر روش های مدیریت غیرشیمیایی بر جمعیت و تنوع علف های هرز در مزرعه اسفناج (Spinacia oleraceae L)

به منظور ارزیابی اثر روش های مختلف مدیریت علف های هرز بر جمعیت، تراکم، وزن خشک و شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در مزرعه اسفناج (Spinacia oleraceae L.)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 92-1391 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل آفتاب دهی با صفحات پلی اتیلن تیره و شفاف، بقایای سه گونه گیاهی آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، جو (Hordeum vulgare L.) و سیر (Allium sativum L.)، وجین دستی و شاهد (بدون کنترل علف های هرز) بودند. صفحات پلی اتیلن دو ماه قبل از کاشت اسفناج پس از آبیاری زمین در حد ظرفیت زراعی روی سطح خاک کشیده شدند. بعد از آماده سازی زمین، 5000 کیلوگرم در هکتار از بقایای هر گونه گیاهی به خاک اضافه شد. وجین دستی علف های هرز طی دو نوبت در اواخر پاییز و اواخر زمستان قبل از بسته شدن کانوپی اسفناج انجام شد. نمونه برداری از جمعیت علف های هرز طی سه مرحله زمان کاشت، اول اسفند ماه و قبل از برداشت اسفناج انجام گردید. صفات مورد مطالعه شامل تراکم نسبی، تراکم و وزن خشک و شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز بودند. نتایج نشان داد که طی سه نوبت نمونه-برداری 23 گونه علف هرز در مزرعه اسفناج مشاهده شد که شب بوئیان غالب ترین تیره بودند. در مرحله اول، دوم و سوم کمترین تعداد گونه علف هرز در تیمار آفتابدهی با صفحات پلی اتیلن تیره با دو گونه به دست آمد. اثر روش های مدیریت غیرشیمیایی بر تراکم، وزن خشک و شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در هر سه مرحله نمونه برداری معنی دار (01/0p≤) بود. در مرحله اول، دوم و سوم نمونه برداری کمترین تراکم علف های هرز در تیمار آفتابدهی با صفحات پلی اتیلن تیره (به ترتیب با 3/8، 6/5 و 7/16 گونه بر متر مربع) و بیشترین تراکم برای شاهد (به ترتیب با 4/94، 9/63 و 7/116 گونه بر متر مربع) مشاهده شد. همچنین اگرچه مصرف بقایای گیاهی تراکم و وزن خشک علف های هرز را نسبت به شاهد کاهش داد، ولی این کاهش برای بقایای جو بیش از سایر بقایای گیاهی بود. بالاترین شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در مرحله اول، دوم و سوم برای شاهد به ترتیب با 81/0، 76/0 و 7/0 و کمترین میزان در تیمار صفحات پلی اتیلن تیره به دست آمد.