ساعت ساز نابینای داوکینز از نگاه فلسفه اسلامی

با گذشت نزدیک به 150 سال از انتشار کتاب منشا انواع، هنوز هم «نظریه تکامل» جولانگاه اندیشه ورزی متفکران علم و دین است. این نظریه از مولفه های گوناگونی شکل یافته که فهم نادرست آن در بسیاری از موارد به جدال های بیهوده انجامیده است. از جمله این مولفه ها، «انتخاب طبیعی» است. ریچارد داوکینز از جمله زیست شناسانی است که با تکیه بر انتخاب طبیعی می‏کوشد خدا را انکار کند. او این مولفه را «ساعت ساز نابینا» دانسته و کتاب مشهوری با همین نام نگاشته است. اما باید دانست که پذیرش ساعت ساز نابینا، هیچ منافاتی با خداباوری ندارد؛ زیرا بسیاری از فیلسوفان اسلامی نیز همانند داوکینز به ساعت ساز نابینا در طبیعت باور داشته‏اند و درعین حال این نظرگاه را در مقابل خداباوری خود نمی دانند. از سوی دیگر، ساعت ساز نابینای فیلسوفان مسلمان به‏جای انتخاب طبیعی، صور فلسفی یا همان فواعل طبیعی است که در طول فاعلیت خدا به تغییر و تکامل اندام واره های طبیعی می پردازد.