تحلیل سه بعدی شاخص اقلیم گردشگری در گستره ایران

در این مطالعه مقادیر شاخص اقلیم گردشگری[1]، در گستره ایران، مشتمل بر شبکه ای از 153 ایستگاه سینوپتیک برای ماه های مختلف محاسبه شده است. سپس توزیع ماهانه شاخص برای هر ایستگاه بر اساس یکی از دسته های شش گانه ضعیف، بهینه، اوج تابستانی، اوج زمستانی، اوج فصل خشک و دو اوجی تعیین گردید. به منظور بررسی وجود قانونمندی فضایی بین شاخص اقلیم آسایش، عرض ها و طول های جغرافیایی و همچنین ارتفاعات مناطق مختلف، از مدل های رگرسیون خطی و غیرخطی چند متغیره برای هرماه به تفکیک استفاده گردید. جهت صحت سنجی مدل ها از آزمون های تی، F و آماره های جذر میانگین مربعات خطا، میانگین خطا، میانگین نسبی خطای مطلق و ضریب تبیین استفاده شد. نتایج نشان داد که در ماه آوریل، سطح معنی داری احتمال آزمون t برای متغیر عرض جغرافیایی از 05/0 بیشتر بوده است. همچنین مشخص گردید این متغیر نمی تواند در سطح 05/0 سبب ایجاد معنی داری در مقدار آماره F شود و ضریب تبیین مدل را کاهش می دهد لذا ضرورتی برای وجود این متغیر در مدل سه بعدی برای این ماه وجود نداشته و از مدل حذف می شود. اما در ماه های ژانویه، فوریه، مارس، می، نوامبر و دسامبر هر سه متغیر آستانه های ورودی به مدل را دارا بوده اند. در ماه هایی که شاخص فقط با دو متغیر رابطه رگرسیون برقرار نموده است، به منظور ایجاد مدلی با دقت بالاتر، مدل های سه متغیره غیرخطی برازش داده شده است. نتایج نشان داد که مقادیر خطای استاندارد برآورد پارامترهای مدل های نهایی به جز در ماه های فوریه و دسامبر، بالا می باشد. درنهایت مدل های خطی و غیرخطی سه بعدی مناسب برای برآورد شاخص اقلیم گردشگری در ماه های مختلف بر گستره ایران ارائه گردیده است.