بحران مالی و انفکاک بازارها

وقوع بحران‏های مالی متعدد طی سه دهه گذشته، به ویژه بحران مالی سال 2007، سبب بازنگری در ادبیات اقتصادی آزادسازی و مقررات‏زدایی بازارهای مالی شده است. در این مقاله، با مرور تئوری تفکیک‏پذیری کلاسیکی و انتقادهای مطرح شده و همچنین بررسی اجمالی برقراری آن در شرایط کنونی اقتصاد سرمایه‏داری‏، مفهوم نوعی از انفکاک بین بازارهای مالی و بخش واقعی اقتصاد معرفی شده است که وجود و گسترش آن منجر به بروز بحران‏های مالی می‏شود. این انفکاک که به واگرا شدن روند ارزش‏های اسمی از ارزش‏های واقعی منتهی می‏شود، هنگامی رخ می‏دهد که عملکرد بازارهای مالی مبتنی بر بخش واقعی اقتصاد نباشد. با گسترش انفکاک و بروز جدایی ارزش‏های اسمی دارایی های مالی از درآمدزایی آنها در بخش واقعی، فرصت‏های کسب‏ سود آسان و کوتاه‏مدتی ایجاد می‏شود که باعث تشدید انگیزه های سفته‏بازی در بازارهای مالی است. در این حالت، حجم عمده‏ پول به جای گردش در چرخه فعالیت‏های بخش واقعی اقتصاد، به بازارهای مالی هدایت و سبب تشکیل حباب قیمتی و متورم شدن آن می‏شود که نتیجه، سقوط قیمت دارایی و لذا بروز بحران مالی است. برای شناسایی این انفکاک، شاخص نسبت قیمت سهام به بازدهی آن ارائه شده است. نتایج نشان می‏دهد که در دوران منتهی به بروز بحران مالی شاخص انفکاک در حال افزایش بوده است. با توجه به عوامل ایجاد و گسترش انفکاک در بازارهای اقتصاد، ضروری است که قواعد و سازوکار نظام مالی به ‏گونه‏ای پایه‏گذاری شود تا با کاهش میزان انفکاک، از بروز بحران‏های مالی کاسته شود.