تحلیل مشارکت مالی خانوارهای ایرانی در نظام سلامت از طریق تجزیه ضریب تمرکز توزیع مخارج درمانی

وضعیت مشارکت مالی افراد در تامین مالی سلامت یکی از موضوعات چالش برانگیز در ارزیابی عمل کرد نظام های سلامت جهان می باشد. این موضوع از ابعاد تبعاتی که بر مخارج خانوارها می گذارد و هم چنین تغییراتی که در توزیع درآمد جامعه ایجاد می کند می تواند مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. طرح مباحث مربوط به تامین مالی نظام سلامت و تبعات آن بر خانوارهای ایرانی در برنامه های توسعه پنج ساله کشور نقطه عطفی در جلب توجه محققین و سیاست گذاران به این حوزه محسوب می شود. این مقاله مشارکت مالی افراد در تامین مالی نظام سلامت در ایران را در سال 1394 بررسی نموده است.
با استفاده از اطلاعات هزینه- درآمد مربوط به 38252 خانوار ایرانی که در قالب طرح نمونه گیری توسط مرکز آمار ایران در سال 1394 جمع آوری شده اند، شاخص های مربوط به توزیع هزینه های درمانی خانوارها بر اساس رویکرد درآمدی در سطح کل کشور محاسبه و سپس، ضمن شناسایی عوامل موثر بر ضریب تمرکز مخارج درمانی، میزان اثرگذاری آن ها اندازه گرفته شده است.
شاخص تمرکز مخارج درمانی خانوار در ایران معادل 3318/0 بوده است، که مبین تصاعدی بودن وضعیت مشارکت خانوارها در تامین مالی نظام سلامت است. هم چنین در بررسی وضعیت توزیع مخارج زیرگروه های خدمات درمانی، مخارج دندان پزشکی با شاخص تمرکزی معادل 496/0 بیش ترین نابرابری در توزیع مخارج درمانی را دارا می باشد. در بین عوامل بررسی شده، پرداخت بابت خدمات بستری، دارو و خدمات دندان پزشکی، بیش ترین سهم را در افزایش ضریب تمرکز مخارج درمانی داشته اند.
مهم ترین عاملی که نقشی تعدیل کننده و کاهشی در ضریب تمرکز مخارج درمانی دارد، مخارج بیمه درمانی است. نتایج پژوهش بر این نکته تاکید می کند که بیمه های درمانی، می توانند نقشی موثر را در کاهش نابرابری توزیع هزینه های درمانی ایفا کنند.