سایه روشن موقعیت زن در جواهرالاسمار و طوطی نامه

تبیین موقعیت زنان در آثار ادبی، غالبا نمایانگر نظرگاه مترجم و نویسنده نسبت به این گروه است. از کتاب هندی سوکه سپتاتی دو برگردان موجود است که در فاصله زمانی اندکی انجام گرفته. عماد بن محمد ثغری بین سال های (715-713ق) کتاب را از هندی به فارسی با نام جواهرالاسمار برگردانده و ضیاءالدین نخشبی در سال 730ق. با اشراف به ترجمه ثغری آن را به نام طوطی نامه به گونه ای موجز ترجمه و بازنویسی کرده است. مترجمان در برگردان اثر با دخل و تصرف هایی در داستان ها، تفاوت هایی - علاوه بر جنبه های ادبی - ایجاد کرده اند. یکی از نکته های مهم، دیدگاه متفاوت این دو مترجم نسبت به زنان در داستان هاست. به دلیل شهرت و اهمیت دو اثر و تفاوت دیدگاه مترجمان، ضروری می نمود نوع نگاه آنان نسبت به زنان واکاوی شود. با مطالعه جواهرالاسمار و طوطی نامه و کاوش در لایه های پنهانی دو اثر، تفاوت های دیدگاه ثغری و نخشبی در مورد زن به روش تحلیل مقایسه ای بررسی شد. با توجه به این نکته که اصل داستان یکسان است؛ نوع بیان و نتیجه گیری های نخشبی حاکی از دیدگاه خصومت آمیز وی نسبت به زنان است؛ در حالی که در شیوه داستان پردازی ثغری، نگاه به زنان از اعتدال برخوردار است. نکات تازه ای نیز از زندگی ثغری برای اولین بار در این مقاله ارائه شده است.