نقد کتاب کتابشناسی توصیفی ادبیات تطبیقی در ایران

کتاب شناسی ها در جایگاه اساسی ترین منابع جست و جو و پژوهش، یاریگر محققان هستند و در این بین، کتاب شناسی هایی که درباره یک رشته نوپا در کشورمان نگاشته می شوند، اهمیت دوچندان می یابند. کتاب شناسی ادبیات تطبیقی در ایران اثر نعمت الله ایران زاده و همکاران (1393)، از این حیث که آثار عملی و نظری این حوزه را در زبان فارسی نشان می دهد و جزو نخستین آثار در این زمینه است، کاری ارزشمند شمرده می شود. گردآورندگان در اثر یادشده بیش از هزار منبع و مدرک با گونه شناسی های مختلف را استخراج و توصیف کرده اند. گردآوری چنین منابعی مانع از تکرار پژوهش در حوزه ادبیات تطبیقی خواهد شد. معرفی آثار دیده نشده یا کمتر دیده شده در این حوزه معرفتی، یکی دیگر از دستاوردهای این کتاب شناسی است. بر اساس پژوهش حاضر و با بررسی تک تک مدخل های اثر از جنبه صوری و محتوایی در کنار ارزش های یاد شده، کاستی هایی را می توان در این اثر یافت: جامع نبودن کتاب شناسی، ورود آثار نامرتبط با ادبیات تطبیقی به اثر، مشخص نبودن چارچوب زبانی کتاب شناسی و محدود شدن آن به فارسی، ابهام و نقص در گونه شناسی مدارک موجود در کتاب شناسی، یکدست نبودن در داده پردازی های کتاب شناسی، فقدان یکدستی صوری و محتوایی در چکیده ها، مشخص نبودن معیار و ملاک انتخاب آثار به علت ابهام در تعریف چارچوب مند ادبیات تطبیقی برای این پژوهش، نبود منابع در انتهای اثر، و ضعف در نمایه ها کاستی هایی هستند که می توان با رفع آن ها اثری جامع تر و منقح تر به جامعه علمی و پژوهشگران حوزه ادبیات تطبیقی عرضه کرد. در نوشتار پیش رو، ضمن تشریح مفصل موارد مذکور، در هر بخش، پیشنهادهایی برای بهبود کیفی اثر ارائه شده است.