طبیعت شناسی سعدی و دلالتهای آن در اهداف تربیت عقلانی

هدف این پژوهش، تبیین دیدگاه سعدی در زمینه اهداف تربیت عقلانی در ارتباط انسان با طبیعت است. برای رسیدن به این هدف از روش توصیفی تحلیلی در قالب پژوهش نظری استفاده شده که از طریق مطالعات کتابخانه ای، استخراج، استنباط و استنتاج مرتبط با آنها، انجام شده است. طبیعت، یکی از منابع مهم معرفت شناختی در فلسفه تعلیم و تربیت است که سهم مهمی در تربیت انسان دارد و پرورش و رشد قوه عقلانی در انسان به تربیت همه جانبه انسان در تعامل صحیح با طبیعت منجر می گردد. نتایج پژوهش بیان می کند که در دیدگاه سعدی، «قرب الهی» هدف غایی و آخرت گرایی و پرهیز از دنیاگرایی، خودشناسی، پرورش نفس و خودسازی، طاعت و بندگی حق تعالی و خداشناسی می تواند به عنوان اهداف واسطه ای در حوزه تربیت عقلانی قلمداد شود. هم چنین طبیعت از جایگاه و قداست والایی برخوردار است و تجلی اسما، صفات، عظمت و صنع الهی نردبان ترقی و تعالی انسان برای رسیدن به «قرب الهی» خواهد بود. از سوی دیگر در دیدگاه سعدی ارتباط مطلوب بین طبیعت و انسان مستلزم تحول و صفای باطن و بهره گیری از عقل و اندیشه در مسیر قرب الهی است و انسان از طریق تفکر در رازهای آفرینش به توانایی و بینشی دست می یابد که قادر به دریافت حقایقی از طبیعت از قبیل درک آیات الهی، شگفتی ها و زیبایی های طبیعت، رستاخیز، تسبیح و طاعت موجودات می گردد و در نتیجه به جایگاه خویش به عنوان اشرف مخلوقات عالم و امانتدار الهی پی می برد و به وظایف خویش عمل می کند و به واسطه آن به هدایت در مسیر قرب الهی دست می یابد. بر این اساس می توان نتیجه گیری کرد که با توجه به آرای تربیتی سعدی در زمینه ارتباط صحیح و عاقلانه انسان با طبیعت، امکان تحول سازنده عظیمی در تعلیم و تربیت وی در رسیدن به سعادت ابدی وجود دارد.