بررسی زایشی دستگاه واجی گویش بلوچی سرحدی گرنچین

زبان شناسان زایشی واج شناسی را بخش مهمی از دستور هر زبان می دانند. واج شناسی زایشی که می توان آغاز آن را اثر چامسکی و هله (1968) دانست، در گذر زمان در قالب انگاره های نظری خاصی مطرح شده است. پژوهش حاضر، که پژوهشی میدانی است، به بررسی و توصیف فهرست واجی (شامل همخوان ها و واکه ها) گویش بلوچی سرحدی گرنچین در چارچوب نظریه واج شناسی زایشی می پردازد و هویت واجی هر واج را با استفاده از انگاره برکوئست (2001) به اثبات می رساند. بدین منظور، داده های زبانی گویش بلوچی سرحدی بر اساس پیکره زبانی گردآوری شده از منطقه گرنچین از توابع شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار می گیرد. گردآوری داده ها و تدوین پیکره های زبانی از طریق مصاحبه و ضبط گفتار آزاد انجام شده است. جامعه زبانی این پژوهش را 10 گویشور ساکن گرنچین با رده های سنی متفاوت 60 تا 80 سال و بی سواد تشکیل می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که انگاره واجی برکوئست (همان) برای شناسایی فهرست همخوانی و واکه ای گویش بلوچی سرحدی گرنچین کارآمد است. نتایج همچنین حاکی از آن است که این گویش در نظام واجی خود 21 همخوان شامل 8 همخوان انفجاری، 5 همخوان سایشی، 2 همخوان انسایشی، 2 همخوان خیشومی، همخوان لرزشی، 1 همخوان کناری و 2 غلت و 9 واکه شامل 6 واکه ساده و 3 واکه مرکب دارد.