نقش زمان و مکان و مقتضیات آنها در بررسی گزارش های عاشورایی

زمان و مکان دو عنصر اساسی تشکیل دهنده حوادث تاریخی اند و بدون آنها تصور و تصدیق هیچ واقعه ای امکان پذیر نخواهد بود. از این رو یکی از ابزارهای مهم ارزیابی اخبار تاریخی که از گذشته نیز مورخان به آن توجه داشته و از آن استفاده کرده اند بررسی مقتضیات زمانی و مکانی رخدادها است. یکی از این رویدادها حادثه عظیم عاشورای سال 61 ه‍.ق. است که گزارش های مربوط به آن، به منظور بررسی چرایی و چیستی آن واقعه، همواره محل رجوع و مطالعه صاحب نظران و اندیشمندان بوده و هست. با این حال، نگاهی به سخن تحلیلگران حادثه و برداشت آنان از برخی اخبار، بیانگر فقدان توجه و دقت کافی بیشتر آنها در مسئله اساسی لزوم بررسی موقعیت زمانی و مکانی گزارش های عاشورایی است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی برخی گزارش های قیام را از لحاظ اقتضائات زمانی و مکانی می کاود و نشان می دهد که فقدان آن چگونه زمینه پیدایی تحلیل های نادرست را از نهضت سیدالشهداء (ع) فرآهم آورده است