بازخوانی انتقادی مبانی حجیت نداشتن خبر واحد در اعتقادات در مکتب بغداد

حجیت خبر به عنوان یکی از منابع معرفت در شاخه های مختلف علوم دینی همچون فقه، کلام و تفسیر از دیرباز محل توجه اندیشمندان بوده است. در این نوشتار یکی از اولین مقاطع مطرح شدن این موضوع در کلام امامیه، یعنی مکتب بغداد (قرن چهارم و پنجم)، انتخاب شده و اندیشه های مهم ترین شخصیت های آن یعنی شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی بررسی می شود. آنان با تقسیم خبر به دو نوع متواتر و واحد (غیرمتواتر) عموما خبر متواتر را در مسائل فقهی، تفسیری و کلامی، به ویژه در معاد و نبوت و امامت، پذیرفته اند؛ اما در خصوص خبر واحد با داشتن دیدگاه های متفاوت در پذیرش آن در فروع فقهی، در حجیت نداشتن آن در اعتقادات اتفاق نظر دارند و در این باره به دلایلی استناد کرده اند. در این نوشتار کوشیده ایم روشن کنیم که آنان به لوازم دیدگاه خویش به طور کامل توجه نداشته اند. از این گذشته، به اعتراف آنان، هیچ مانع عقلی در خصوص حجیت خبر واحد در اعتقادات وجود ندارد. بنابراین، با توجه به آنکه به نظر ایشان عقیده نوعی فعل قلبی است، می تواند مشمول ادله حجیت خبر شود.