معرفی کتاب تضاد واقعا از کجا برمی خیزد: علم، دین، و طبیعت گرایی

مایه فخر و مباهات خداناباوران امروزی، اغلب این باورها بوده است که دانش جدید، در سنگر آنها قرار می گیرد و این قلمرو شگرف اندیشه آدمی در تضادی دیرینه و حل ناپذیر با الاهیات جای دارد. اما در چند دهه اخیر، موجی گسترده از گفت وگوها و نوشته هایی به راه افتاده است که ایده این تضاد را برنتافته و سعی در دگرگونی سنگربندی میان علم و دین داشته اند؛ با این مقصود که دانش، این مشغله محبوب و گره خورده با لحظه لحظه حیات مدرن آدمی را در سنگر خداباوری جای دهند و حتی از این پیش تر رفته و آن را از قلمرو الحاد بیرون برانند. مهم ترین، جامع ترین و جذاب ترین این مباحث را به جرئت می توان در تضاد واقعا از کجا برمی خیزد،یکی از مهم ترین آثار اخیر آلوین پلانتینگا (Alvin Plantinga)یافت. پلانتینگا از فلاسفه تحلیلی شناخته شده در قلمرو فلسفه دین است و همین طور به موجب آثار ارزنده اش در حوزه های متافیزیک و معرفت شناسی، فیلسوفی مطرح در جهان معاصر محسوب می شود. ایده اصلی که پلانتینگا در این کتاباز آن حمایت می کند بدین قرار است: «میان علم و دین تضادی سطحی اما توافقی عمیق وجود دارد و حال آنکه هم دستی علم و طبیعت گرایی، ظاهری است و تضاد آنها عمیق و ریشه دار است». دین مد نظر پلانتینگا صرفا نوعی خداگرایی ذهنی و انتزاعی و بی تاثیر در جهان و حیات آدمی نیست؛ بلکه او یک مسیحی تمام عیار است که معجزات خداوند و تمامی کلمات کتاب مقدس را حق می شمارد. با وجود این، پلانتینگا در جای جای اثر خود بر این نکته تاکید دارد که شواهدی که در این کتاب از توافق علم و دین نشان می دهد، اغلب درباره یهودیت و اسلام نیز به اندازه مسیحیت صادق است. در مقابل این ادیان سه گانه، پلانتینگا از طبیعت گرایی به عنوان دیدگاهی یاد می کند که تمام آنچه را وجود دارد در جهان توصیف شده در علوم طبیعی خلاصه می کند و به انکار وجود خدا و هر چیزی شبیه او می پردازد. این دیدگاه است که نه تنها در مقابل دین، بلکه به عقیده پلانتینگا بر ضد دانش مدرن نیز قرار می گیرد.