بازشناسی مولفه های «سکونتگاه» (مطالعه موردی: محله مجمر اصفهان)

سیطره معماری مدرن در دهه های قبل و رشد فزاینده ابعاد شهرنشینی در طی دهه های اخیر موجب شده که شهر و شهرسازی معاصر با چالش های تازه ای در زمینه سکونت مواجه گردد و به منظور پاسخگویی به این نیاز رو به رشد، کمیت جایگزین کیفیت شده است. در این شرایط، «سکونت» که فقط تداومی ازفضا یا مکان نیست بلکه فعالیت اساسی و زیربنایی بشر است، به ساخت و ساز سوداگرانه به معنای بالابردن صرف بناها و همچنین به معیارهای فیزیکی همجواری در محلات تنزل یافته است. در حالی که یک مکان تنها درصورتی مصداق واقعی «سکونتگاه» است که بازتاب تجربه زندگی انسان در جهان و مانوس شدن با هستی و هویت مکان باشد و هویت فردی و جمعی را شکل داده و تثبیت کند. از آنجا که هدف مقاله حاضر، بازشناسی مولفه های «سکونتگاه» می باشد و روش تحقیق در مرحله دوم، «تحلیل محتوای کمی» می باشد ، با استفاده از «مشاهده اسنادی» ، محتوای منابع و اسناد با سه رویکرد فلسفی، روانشناختی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و به تعیین و تعریف مولفه ها پرداخته شد. تعداد ارجاعات هر مولفه برگرفته از تحلیل محتوای کمی مصاحبه ها، اساس ارزیابی نمونه موردی پژوهش ?محله مجمر اصفهان- بوده است. نتایج نشان می دهد که: - از بین مولفه های نامبرده «وابستگی مکانی» بیشترین ارجاع را در مصاحبه با ساکنین دارد که نشان دهنده آن است که در بین مولفه های سکونتگاه، ساکنین محله مجمر به لحاظ کارکردی، زیبایی شناسانه و دسترسی به فضاهای خدماتی، آموزشی و درمانی از این محله رضایت دارند. «این همانی» دومین مولفه پرتکرار بوده است و ازآنجا که این مولفه به تصورپذیری فضاها می پردازد، نشان دهنده آن است که ساکنین محله مجمر، تصویرذهنی روشنی از محله خود دارند. به طور کلی در محله مجمر به عنوان مصداق سکونتگاه وجوه «ذهنی- عینی» بیشترین نقش را ایفا می کنند و وجوه صرفا «ذهنی» در درجات بعدی قرار دارند.
- از آنجا که کمترین ارجاع به «هویت اجتماعی» که مولفه ای «ذهنی- عینی» می باشد تعلق دارد، نتیجه عنوان شده در سطر قبل به سطح «فردی» اختصاص دارد، اما در سطح «جمعی» مولفه های «ذهنی» کارایی بیشتری دارند. به طوری که تعاملات اجتماعی سومین مولفه پر تکرار در محله مجمر بوده است