تعیین عوامل موثر بر علل مرگ مبتلایان به HIV/AIDS با استفاده از مدل ریسک‎های رقابتی

مرگ و میر بیماران HIV+ ممکن است به دلایل مختلف همچون ورود به مرحله ایدز یا همزمانی ایدز سل یا سایر علل رخ دهد. در تحلیل بقا در صورتی‎که دلایل مختلف برای رخداد مرگ وجود داشته باشد، از روش‎های ریسک‎های رقابتی استفاده می‎شود. هدف این مقاله، تعیین عوامل تاثیرگذار بر علل مختلف مرگ با استفاده از روش ریسک رقابتی است.

این مطالعه بر روی 1231 بیمار HIV/AIDS مراجعه کننده به مراکز مشاوره بیماری های تهران طی 1392-1383 انجام شد. مدل مخاطره علت- ویژه برای ارزیابی اثر عوامل بر مرگ به دلیل ابتلای همزمان به ایدز-سل و مرگ به سایر علل استفاده شد. تحلیل داده ها با نرم افزار R بسته cmprsk انجام شد.

181بیمار همزمان به سل و ایدز مبتلا بودند. میانه ی بقای مبتلایان به ایدز-سل همزمان از زمان تشخیص 66/0± 51/6 سال و بیمارانی که تنها به ایدز مبتلا بودند 98/0± 56/11 سال بود. میزان مخاطره (فاصله اطمینان 95 درصد) متغیرهای جنسیت ((57/59 – 81/2) 94/12)، تعداد CD4 ((54/0 – 08/0) 22/0)، درمان ART ((75/0 – 24/0) 42/0) و پروفیلاکسی دارویی ایزونیازید ((6/0 – 01/0) 08/0) در مرگ به دلیل ابتلای همزمان ایدز- سل معنی‎دار بودند و در مرگ بر اثر سایر علل متغیرهای جنسیت ((66/5 – 03/2) 39/3)، تعداد CD4 ((51/0 – 22/0) 34/0)، درمان ART ((45/0 – 23/0) 32/0)، پروفیلاکسی دارویی ایزونیازید ((85/0 – 29/0) 5/0) و پروفیلاکسی دارویی کوتریموکسازول ((6/0 – 2/0) 34/0) معنی دار بودند.
استنتاج: این مطالعه با به کارگیری مدل مخاطره علت- ویژه عوامل خطر هر یک از علل مرگ را تعیین کرد. لذا با این روش می توان عوامل موثر بر هریک ازعلل خطر را به صورت مجزا تعیین و راهکارهایی برای پیشگیری هر یک ازعلل رخداد ارایه داد.